بررسي اثربخشي آموزش گروهي اميدمحور بر ارتقاي كيفيت زندگي سالمندان

Examining the Effectiveness of Hope-Based Group Training on the Life Quality of the Elderly People

اهداف رشد سریع جمعیت به‌ویژه در كشورهای درحال‌توسعه موجب بروز پدیده سالمندی شده است؛ به‌گونه‌ای كه در سال‌های كنونی پیرشدن جمعیت به یكی از مهم‌ترین مسائل بهداشت عمومی تبدیل شده است. این موضوع توجه به این گروه سنی را  اجتناب‌ناپذیر كرده است. اغلب مشكلاتی كه سالمندان با آن رو‌به‌رو هستند، مشكلات جسمی و ناتوانی‌های حركتی و مشكلات روحی-روانی است. از جمله مسائل روحی-روانی كه سالمندان با آن مواجه می‌شوند، ناامیدی، افسردگی و احساس تنهایی است. روانشناسان گام‌های بسیاری به‌منظور بهبود این علایم برداشته‌اند؛ ولی پس از ظهور جنبش روانشناسی مثبت، نظریه‌پردازان و محققان به‌جای توجه صِرف به تجارب یا ادراك‌های منفی به بررسی سازه‌هایی چون خودكنترلی، معنویت، شادی، خوش‌بینی و امید پرداختند. ازاین‌رو هدف اصلی پژوهش حاضر بررسی اثربخشی آموزش گروهی امیدمحور بر ارتقای كیفیت زندگی سالمندان است. مواد و روش ها مطالعه حاضر نیمه‌آزمایشی با طرح پیش‌آزمون-پس‌آزمون با گروه كنترل بود. جامعه آماری این پژوهش را تمامی سالمندان زیرپوشش مركز روزانه سالمندان امید گلستان در شهرستان مینودشت دربرمی‌گرفت. در این پژوهش نمونه‌گیری به روش دردسترس انجام شد؛ بدین‌صورت كه از بین 60 نفر از سالمندان مراجعه‌كننده و داوطلب برای شركت در جلسات گروهی امیدمحور، 30 نفر كه واجد شرایط بودند، انتخاب و به‌صورت تصادفی در دو گروه 15 نفره آزمایش و كنترل تقسیم شدند. به‌منظور گردآوری داده‌ها از پرسش‌نامه فرم كوتاه 26 سؤالی كیفیت زندگی سازمان جهانی بهداشت استفاده شد. پس از اجرای پیش‌آزمون، اعضای گروه آزمایش به‌مدت هشت جلسه 90 دقیقه‌ای و هفته‌ای یك‌روز آموزش گروهی امید محور را آموختند و گروه كنترل آموزشی دریافت نكردند. سپس پس‌‌آزمون برای هر دو گروه تكرار شد. به‌منظور تجزیه‌وتحلیل نتایج، از روش تحلیل كواریانس در نسخه 16 نرم‌افزار SPSS استفاده شد. یافته ها نتایج نشان داد كه آموزش گروهی امیدمحور كیفیت زندگی در سالمندان گروه آزمایش را به‌طورمعناداری افزایش داده بود (05/0P<). همچنین نتایج نشان داد آموزش بُعد جسمانی، كیفیت زندگی سالمندان در گروه آزمایش را در مقایسه با گروه كنترل بهبود بخشیده بود (05/0P<). بُعد روانشناختی كیفیت زندگی گروه آزمایش نیز در قیاس با گروه كنترل تفاوت معناداری داشت (05/0P<). در ابعاد محیطی و اجتماعی نیز آموزش گروهی امیدمحور توانسته است كیفیت زندگی سالمندان گروه آزمایش را در مقایسه با گروه كنترل ارتقا دهد (05/0P<). نتیجه گیری نتایج پژوهش حاضر نشان داد آموزش گروهی امید محور، افزایش كیفیت زندگی و ابعاد آن شامل ابعاد جسمانی، روانشناختی، محیطی و اجتماعی سالمندان را در پی دارد. ازاین‌رو با توجه به افزایش جمعیت سالمندان در جوامع درحال‌توسعه از جمله ایران و لزوم توجه به سلامت جسمانی و روانشناختی این قشر می‌توان از روش آموزش گروهی امیدمحور  برای بهبود كیفیت زندگی سالمندان بهره برد.

Objectives The rapid growth of the population, especially in developing countries, has led to adulthood phenomenon. This has been conducive to one of the challenges of the public health. Therefore, it is necessary to pay close attention to this age group. Most of the problems suffered by this group age are psychological and physical problems. Psychological problems include disappointment, depression, and loneliness. Psychologists have taken different measures to improve these problems. However, after the emergence of positive psychology, scholars, instead of focusing on negative experience, deal with positive constructs such as self-control, spirituality, happiness, and hope. Therefore, this study attempts to investigate the effect of hope-based group training on the life quality of the elderly. Methods & Materials  The present study enjoyed a semi-experimental design with pretest-posttest and a group control. The population was comprised of all the elderly people in “Omid-e-Golestan Daily Center” in Minoodasht. The sampling was based on the available population of 60 individuals, of whom 30 were randomly selected and grouped into two groups of 15, a control group and an experimental group. To collect the required data, the 26-question Short Form Life Quality Inventory, developed by WHO, was administered. After implementing the pretest, the experimental group received hope-based group training for 1.5 hours in 8 sessions, once a week. Next, the pretest was repeated for the two groups, and the data was analyzed using the Covariance Analysis. Results The findings of the study showed that hope-based group training significantly increased the life quality among the elderly in the experimental group. It was also found that training improved the physical dimension of the experimental group. Furthermore, the psychological, environmental, and social life quality improved significantly (P≥0.05). Conclusion Based on the results of the study, it was concluded that hope-based group training could significantly enhance the life quality of the elderly. Since the number of this age group is increasing, the hope-based group training is recommended.