الگويي قرآني براي سنجش دينداري در ايران

Quranic Model to Measure Religiosity in Iran

در اكثر پژوهش‌هايي كه به سنجش و ارزيابي دينداري در ايران پرداخته‌اند، از الگوهايي استفاده شده كه در بستري غير از فرهنگ آرماني اسلام تهيه شده‌اند و مناسبت كمتري با معيارهاي دينداري فرد مسلمان دارند. بر اين مبنا، پرسش اين است كه آيا مبتني بر منابع دين، مي‌توان الگويي قرآني براي سنجش و ارزيابي دينداري فرد مسلمان ارايه كرد؟ با فرض وجود چنين امكاني، هدف اين تحقيق استخراج الگوي سنجش دينداري از قرآن مجيد با استفاده از روش تحليل محتواي كيفي و طبقه‌بندي نظري مفاهيم و مقولات است. نتايج نشان مي‌دهد الگويي كه با اين روش به دست مي‌آيد، بر خلاف الگوهاي قبل از خود، داراي هفت مرتبه قابل سنجش است كه از ضعيف‌ترين تا قوي‌ترين مرتبه در پي هم قرار مي‌گيرند. لذا ارتقا از مراتب پايين‌تر به بالاتر، با احراز شاخص‌هاي مرتبه بالا امكان‌پذير است. اجراي پرسش‌نامه مربوط به سنجه مراتب دينداري نشان داد كه اين الگو و سنجه مربوط به آن، از روايي و اعتبار بالايي در جامعه نمونه برخوردار است.

In most studies that have focused on measuring religiosity in Iran it has been used from patterns that have been provided in the context of non-ideal Islamic culture and are less relevant to Muslim religious criteria. So, the question is that can we provide a Quranic pattern for measuring and assessing religiosity of Muslim from religious sources? Given such a possibility, the aim of this study is to deduce the pattern of religiosity from the holy Quran by using the method of analysis of qualitative content and theoretical classification of concepts and categories. The results show that the pattern which can be achieved with this method, in contrast to previous one, have seven measurable times that starts from weakest to the strongest level successively. Upgrading from lower to higher levels that have high-level indices is possible. Keywords: The Quran, Religiosity, Levels of religiosity, Pattern religiosity