سنجش درجه توسعه فضايي براساس ميزان بهره‌مندي از تسهيلات بانكي، مطالعه موردي: مراكز شهري ايلام

Assessment of Spatial Development Based on the Utilization of Banking Facilities, Case Study: Urban Centers of Ilam

توسعه شعبات بانكي و ارايه خدمات مالي و تسهيلات بانكي در بخش‌هاي مختلف خدماتي، صنعتي، مسكن، امورزيربنايي و غيره، از جمله عوامل موثر در توسعه كالبدي مراكز شهري است. با بررسي اثر خدمات بانكي و نقش آن در توسعه فضايي مراكز شهري و شناسايي عوامل موثر (مثبت و منفي) مي‌توان براي آينده مراكز شهري، برنامه‌ريزي دقيق‌تر و علمي‌تري در جهت حفظ تعادل‌هاي منطقه‌اي ارايه نمود. در اين تحقيق، با استفاده از تكنيك تاپسيس و انتخاب شاخص‌ها و وزن‌دهي به آن‌ها، سطح‌بندي مراكز شهري ايلام از نظر ميزان بهره‌مندي از تسهيلات و خدمات بانكي در راستاي توسعه فضايي بررسي شده‌است. به‌همين منظور، ابتدا براساس شاخص مالي و بانكي، ميزان برخورداري مراكز شهري از نظر تسهيلات و خدمات بانكي مورد سنجش قرار گرفت و سپس به ارزيابي مراكز شهرها از نظر ميزان توسعه فضايي پرداخته‌شد. تطبيق نتايج تحقيق در دو بخش اقتصادي و توسعه كالبدي نشان مي‌دهد كه تفاوت چشمگيري از نظر ميزان توسعه فضايي براساس ميزان برخورداري از تسهيلات و خدمات بانكي در بين مراكز شهري استان ايلام وجود دارد. به‌طوري‌كه رابطه افزايش تسهيلات با توسعه فضايي در سه شهر ايلام، سرابله و دهلران مستقيم و معنادار و همگام با توسعه فضايي اين شهرها است. در شهرهاي دره‌شهر و آبدانان، تسهيلات بانكي اثر كمتري در توسعه فضايي داشته اما در شهرهاي مهران و ايوان تاثير تسهيلات بانكي در توسعه فضايي، بيشتر از ساير شهرها بوده‌است.

Effective factors for the physical development of city centers are developing bank branches as well as offering financial services and bank facilities in different industrial, infrastructural, housing and service sections. By studying the effect of bank services and its role in the spatial development of urban centers as well as identifying effective factors (positive and negative), it is possible to do a more accurate and scientific planning to maintain regional balances for the future of urban centers. In the present study, it was attempted to classify Ilam’s city centers in terms of the benefit rate of bank facilities and services and in the direction of spatial development using TOPSIS technique and the selection of indices. To this end, the benefit rate of city centers in terms of bank facilities and services on the bases of financial indices was first examined and then city centers in terms of spatial development extent were evaluated. The adjustment of results in the economic and physical development sections showed that there was a significant difference among city centers of Ilam province in terms of spatial development degree on the basis of benefit rate of bank facilities and services. In other words, there is a direct and meaningful relationship between the increasing facilities and the spatial development in Ilam, Sarableh and Dehloran cities. However, bank facilities had less impact on the spatial development in Abdanan and Dareshahr. But the effect of bank facilities on the spatial development was more in Ivan and Mehran cities than other cities.