ويژگي‌هاي آناتوميكي، فيزيكي و شيميايي چوب درخت سپستان (Cordia myxa L.) در منطقه ايرانشهر

Anatomical, physical and chemical properties of Sepestan wood (Cordia myxa L.) in Iranshahr region

گونه سپستان (Cordia myxa L.) از تیره گاوزبانان (Boraginaceae) می‌باشد كه با پراكندگی جغرافیایی در مناطق معتدل و گرمسیری ایران مانند حاشیه خلیج فارس بویژه بندرعباس و برخی از مناطق كرمان و سیستان و بلوچستان می‌روید كه ویژگی‌های آناتومیكی آن تاكنون مورد مطالعه قرار نگرفته است. در این تحقیق، برخی از خصوصیات آناتومی شیمیایی و فیزیكی چوب درخت سپستان از منطقه ایرانشهر استان سیستان و بلوچستان اندازه‌گیری شد. مطالعات آناتومی نشان داد این گونه دارای آوند‌های با قطر متوسط دریچه آوندی ساده و روزنه های بین آوندی متناوب است. پره‌های چوبی آن از نوع ناهمگن و دارای كریستال‌های فراوان می‌باشد. بافت چوب به صورت پارانشیمی همراه با بلورهای منشوری فراوان می‌باشد و پارانشیم ها در مقطع عرضی با آرایش گروهی و پیوسته مشاهده شد. میانگین طول، قطر كلی، قطر حفره و ضخامت دیواره الیاف به ترتیب برابر با 1329، 5/33، 7/21 و 9/5 میكرون اندازه‌گیری شد. بررسی خصوصیات شیمیایی نیز نشان داد كه چوب سپستان دارای میانگین سلولز 75/34، لیگنین 6/20، مواد استخراجی محلول در استون 88/7 و نیز خاكستر 9/8 درصد می‌باشد. نتایج همچنین نشان داد جرم ویژه این چوب برابر با 4/0 و میزان حداكثر همكشیدگی و واكشیدگی حجمی به ترتیب برابر با 98/10 و 34/12 درصد می‌باشد.

Cordia (Sepestan in Persian) species (Cordia myxa L.) is in the borage family (Boraginaceae) and it is growing with geographical distribution in the moderate and tropical regions of Iran such as near the Persian Gulf, especiallyin Bandar Abbas and some places in Kerman and Sistan and Baluchestan region but its anatomical characteristics have not been studied yet. In this study, some of the anatomical, chemical and physical properties of Sepestan wood in Iranshahr region in Sistan and Baluchestan Province were measured. Anatomical studies showed that this species has average diameter vessels, simple vascular perforation plate and intervessel pits alternate. Its ray xylems type is heterogeneous and contains abundant crystals. The wood tissue is parenchyma with abundant prismatic crystals and in the cross-section parenchyma was observed in gregarious and continuous formation. Average length, overall diameter, lumen diameter and wall thickness of the fibers were measured 1329, 33.5, 21.7 and 5.9 microns respectively. Also investigation of chemical characteristics showed that Sepestan wood has average cellulose 34.75, lignin 20.6, extractives soluble in acetone 7.88 and also 8.9 percent ash. The results also showed that the specific gravity of the wood is 0.4 and maximum volumetric swelling and shrinkage were 10.98 and 12.34 percent respectively.