ظرفيت‌هاي فقه در رويارويي با مسايل دنياي معاصر

براي كشف احكام شريعت بايد از ادله اربعه بهره گرفت؛ در عين حال دنياي معاصر، مسايلي نوپيدا پديد آورده كه به راحتي مصداقي از عمومات، اطلاقات و قاعده‌هاي كهن نيست؛ از اين رو بايد به ظرفيت‌هاي نهفته در فقه توجه كرد تا به كشفي كارآمد رسيد، برخي از اين ظرفيت‌ها عبارت هستند از: عقل، نصوص قرآني و روايي عام و قاعده‌ساز. در ميان برخي از منبع واره انگاشته شده‌ها ظرفيت‌هايي است كه با تكيه به منابع استنباط شكوفا مي‌شود؛ مانند عرف و مصلحت كه در برخي از تجسدهايشان به يك يا چند منبع استنباط برمي‌گردند. برخي از نصوص هستند كه ظرفيت تفسيري براي نصوص مبيّن شريعت دارند؛ مانند نصوص مبيّن مقاصد. شكوفايي اين نيروهاي نهفته در كنار نظام‌وار ديدن شريعت، دانش فقه را پاسخ‌گو به مسايل دنياي معاصر خواهد كرد، بدون آنكه نياز به خروج از ضوابط اجتهاد باشد. نظام استنباط قابل ترميم، تكميل و توسيع است.

For discovering the decrees of Shariah, one must exploit the quadruple sources. Meanwhile, the contemporary world has created novel problems which are not easily regarded as instances of the old rules. Thus, one must pay attention to the capacities of Islamic jurisprudence (Fiqh) in order to reach an efficient discovery. Some of these capacities are the intellect and general and rule-making Quranic and narrative texts. Among the perceived quasi-sources, there are some capacities which will flourish leaning on the sources of deduction, two examples of which are the common sense and expediency. There are some texts which enjoy an interpretative capacity for the Shariah’s novel texts. The flourishing of these hidden forces, alongside adopting a quasi-system attitude toward Shariah, makes the science of jurisprudence respondent to the contemporary world problems, without breaching of the Ijtihad principles being necessary.