آموزش مهارت‌هاي تاب‌آوري مبتني بر معنويت اسلامي بر سلامت‌رواني و تاب‌آوري معنوي در مادران با كودكان آهسته‌گام (كم‌توان ذهني)

The Effectiveness of Resiliency based on Islamic Spirituality Training on Mental Health and Spiritual Resiliency among Mothers of Slow Pace (Mentally Retarded) Children

زمینه و هدف: تولد و حضور كودك آهسته‌گام در هر خانواده‌ای می‌تواند رویدادی نامطلوب و چالش‌زا تلقی گردد كه احتمالاً تنیدگی و سرخوردگی و مشكلات مربوط به سلامت‌روانی را در پی خواهد داشت. با عنایت به پژوهش‌های متعددی كه گویای ارتباط مثبت و معنی‌‌دار تاب‌آوری با ارزش‌ها و اعتقادات مذهبی و تأثیر آن بر سلامت‌روانی هستند، پژوهش حاضر با هدف بررسی اثربخشی آموزش مهارت‌های تاب‌آوری مبتنی بر معنویت اسلامی بر ارتقای مهارت‌های سلامت‌روانی و تاب‌آوری معنوی مادران كودكان آهسته‌گام بود. روش بررسی: روش پژوهش مذكور از نوع نیمه آزمایشی با طرح پیش‌آزمون ـ پس‌‎آزمون است كه از میان مادران كودكان آهسته‌گام شهرستان دهدشت و حومه با استفاده از نمونه‌گیری تصادفی، 30 نفر از مادران انتخاب شده و با انتساب تصادفی در دو گروه آزمایشی و كنترل در پژوهش حاضر شركت كردند. جلسات آمورش تاب‌آوری مبتنی بر معنویت اسلامی در قالب گروه‌های 15 نفره در طول 12 جلسه برگزار شد. ابزارهای مورد استفاده در این مطالعه شامل پرسشنامه سلامت‌روانی 28 سوالی و مقیاس محقق‌ ساخته تاب‌آوری مبتنی بر معنویت اسلامی بودند كه در مرحله پیش‌آزمون و پس‌آزمون به‌وسیله افراد تكمیل شدند. در نهایت داده‌ها با استفاده ار روش تحلیل كوواریانس چند متغیره (مانكووا) تجزیه و تحلیل شدند. یافته‌ها: تحلیل داده‌ها با استفاده از روش تحلیل كوواریانس چند متغیره نشان داد كه اجرای برنامه مداخله‌ای بر میزان سلامت‌روانی و مولفه‌های تاب‌آوری مبتنی بر معنویت اسلامی در مادران كودكان آهسته‌گام گروه آزمایشی در مرحله پس‌آزمون به طور معنی‌داری(05/0>p) مؤثر بوده است. به عبارت دیگر آموزش مهارت‌های تاب‌آوری معنوی به كاهش علایم افسردگی و بهبود كاركرد اجتماعی و ومؤلفه‌های تاب‌آوری معنوی مانند صبر، رضا، توكل و شكرگزاری منجر شده است. نتیجه‌گیری: به دلیل تغییر در نگرش مادران كودكان آهسته‎گام، آموزش مهارت‌های تاب‌آوری مبتنی بر معنویت اسلامی می‌تواند سلامت ‌روانی و مولفه‌های تاب‌آوری معنوی را بهبود بخشد و به آنان كمك كند كه سلامت‌روانی خود را علی‌رغم مواجهه با استرس و تنش حفظ نمایند. مادران كودكان آهسته‌گام، آموزش تاب‌آوری مبتنی بر معنویت اسلامی، سلامت‌روانی.

Background & aim: Birth and presence of slow pace children in each family can be considered as challenging and adverse event that probably leads to stress and frustration and mental health related complications. According to several studies that show positive and significant relationship between resiliency and values and religious beliefs and their impact on mental health,the present study was conducted to evaluate the effectiveness of resiliency skills training based on Islamic spirituality in promoting mental health and spiritual resilience among mothers of Slow Pace children. Methods: The present study used a semi-experimental design with pre test-post test which was conducted among mothers of Slow Pace Children in Dehdasht, Iran, and the countryside using random sampling, in which 30 of these mothers were randomly divided into two experimental and control groups, participated in this study. Twelve sessions of resiliency training based on Islamic spirituality were held for experimental group of 15 people.The tools used in this study included a mental health questionnaire-28 (Ghq) and resiliency based on Islamic spirituality researcher made scale that were completed by individuals in pre and post tests. Finally, collected data were analyzed by multivariate analysis of covariance (MANCOVA). Results: Analysis of data using multivariate analysis of covariance showed that utilization of Intervention program among mothers of Slow Pace children in experimental group was significantly (P>0/05) effective on mental health and components of resiliency based on Islamic spirituality. In other words, spiritual resiliency skills training was led to improve depressive symptoms, social functioning and components of spiritual resiliency such as patience, contentment, Submission and thanksgiving. Conclusion: The results of the present study indicated that through changes in attitude of Slow Pace childrenʹs mothers, resiliency skills training based on Islamic spirituality can improve mental health and components of resilience-based on Islamic spirituality and helps them keep their mental health despite the exposure to chronic stress and tension.