مكان‌يابي پايگاه امداد و نجات جاده‌اي استان گلستان با تاكيد بر جاده بين‌المللي تهران-مشهد

Site selection of road relief and rescue bases in Golestan province with the emphasis on international road of Tehran to Mashhad

مكان‌يابي پايگاه امداد و نجات جاده‌اي استان گلستان با تاكيد بر جاده بين‌المللي تهران-مشهد ناصر باي1، مجتبي اكبري2، نادر اويسي3، پوريا ميرزازنجاني4، مسعود باي5 ، سعيد تجري6 1. دكتراي اقليم شناسي، معاون آموزشي مركز آموزش علمي-كاربردي هلال‌احمر استان گلستان، گلستان، ايران. Email:naserbay1@gmail.com 2. دانشجوي دكتري مديريت سلامت در بحران دانشگاه اصفهان، - مديرعامل جمعيت هلال احمر استان گلستان، گلستان، ايران. 3. دانشجوي دكتراي محيط‌زيست دانشگاه آزاد اسلامي واحد علوم تحقيقات، موسسه آموزش عالي علمي- كاربردي هلال ايران، تهران، ايران. 4. دانشجوي كارشناسي ارشد عمران، دانشگاه آزاد اسلامي واحد علوم تحقيقات، گلستان، ايران. 5. كارشناس ارشد جغرافياي سياسي، فرماندهي انتظامي استان گلستان، گلستان، ايران. 6. كارشناس ارشد مديريت دولتي، فرماندهي انتظامي استان گلستان، گلستان، ايران. دريافت: 2/5/93 پذيرش: 20/2/94 چكيده مقدمه: وقوع تعداد زياد تصادفات جاده‌اي در ايران، توجه بيش از پيش به بخش امداد و نجات، مكان‌يابي صحيح پايگاه‌هاي امداد و نجات جاده‌اي و توسعه و تجهيز آن را ضروري مي‌نمايد. عوامل مختلفي در مكان‌يابي پايگاه‌هاي امداد و نجات دخالت دارند كه بررسي و تحليل تمام ابعاد آنها با روش‌هاي سنتي امكان‌پذير نيست. استان گلستان با توجه به شرايط طبيعي و ويژگي هاي گردشگري‌ و زيارتي و نيز واقع شدن در مسير ترانزيتي شمال كشور، هرساله پذيراي ميليون‌ها مسافر است كه به تبع آن داراي حوادث جاده اي زيادي است. اين موضوع توجه جدّي در خصوص مكان‌يابي پايگاه‌هاي امداد و نجات جاده اي را به منظور خدمات‌رساني بهتر به مصدومان در نقاط پرحادثه مي‌طلبد. روش‌: در اين پژوهش از روش سلسله مراتبي استفاده شده است. ابتدا، عوامل تاثيرگذار در تصادفات جاده‌اي شناسايي شدند و در ادامه بر مبناي مقايسه زوجي عوامل تاثيرگذار و بر اساس نظرات كارشناسان وزن هر كدام از عوامل حاصل شد. در نهايت وزن‌هاي به دست آمده در GIS با يكديگر تلفيق شد و نقشه اولويت مراكز امداد و نجات موجود و مكان‌گزيني مراكز پيشنهادي پايگاه‌هاي امداد و نجات به دست آمد. يافته‌ها: در نزديكي شهرها و روستاها، آميخته شدن هدف و روش استفاده از جاده بين‌المللي از سوي اهالي و رانندگان عبوري، علت اصلي بروز تصادفات بوده است. تمركز پايگاه‌هاي امداد و نجات در اين مناطق، تعداد حوادث را كاهش نمي‌دهد و فقط مي‌تواند در تسريع امدادرساني تاثير داشته باشد. مكان‌هاي اصلي تاسيس پايگاه‌هاي امداد و نجات در جاده بين‌المللي تهران- مشهد حد فاصل شهرستان‌هاي مينودشت، آزادشهر، راميان، علي‌آباد، گرگان، كردكوي و بندرگز مي‌باشد كه در اين بين تراكم نقاط حادثه‌خيز در دو محور گرگان- علي‌آباد و كردكوي-گرگان بيشتر از ساير محورهاست. نتيجه‌گيري: با توجه به نتايج، تراكم نقاط حادثه‌خيز در حد فاصل دو پايگاه امداد و نجات جاده‌اي قرار دارد كه به نظر مي‌رسد عواملي همچون جمعيت، فرهنگ، مهندسي جاده، اقليم و فرهنگ ساكنان بومي در اين امر دخيل است. لذا پيشنهاد مي‌گردد سياست‌ها در خصوص كاهش تصادفات جاده‌اي در اين مناطق بازبيني شود. كلمات كليدي: مكان‌يابي، پايگاه امداد و نجات، تصادفات جاده‌اي، استان گلستان.

Site selection of road relief and rescue bases in Golestan province with the emphasis on international road of Tehran to Mashhad Corresponding author: Nasser Bay, PhD Climatology, Manager of Applied-Science & Technology, of Red Crescent society of Golestan, Iran Email:naserbay1@gmail.com Mojtaba Akbari, PhD Student in Management of Health in Crisis, Isfahan University, Chief Executive Officer of Red Crescent Society Golestan Province, Iran Nader Oveisi, PhD Student in Environment, Islamic Azad University Science and Research Branch, Institute of Applied Sciences Crescent, Iran Pourya Mirzaznjani, MSc Civil Student, Islamic Azad University Science and Research Branch- Governor General Office of Golestan- Iran Masoud Bay, MA of Geopolitical Geography, Golestan Police Headquarter, Iran. Saied Tajari, MA of Governmental Management, Golestan Police Headquarter, Iran Received: August 11, 2014 Accepted: May 10, 2015 Abstract Background: The high number of road accidents and fatalities make it necessary to select and develop relief and rescue road bases more than ever. Several factors are involved in the selection of relief and rescue bases which is not possible to analysis all aspects with traditional methods. Golestan province is located in the northern transit route and welcomes millions of travelers every year due to natural conditions and the characteristics of tourism-pilgrim. Consequently there are many road accidents which serious attention it requires in order to better serve the needs of the injured in hazardous places. Method: In this study, method of hierarchical is used. Firstly, the factors in road traffic accidents are identified; in the following the weight of each factor is determined based on paired comparison method and experts opinions. Finally, data were combined in a GIS and priority plan of available rescue and relief centers. Then site selection of suggested centers of rescue and relief bases was provided. Results: In proximity of cities and villages, the mix of the purpose and use of international road by residents and drivers has been the main cause of accidents. The focus of rescue and relief bases in these areas has not reduced the number of accidents and only accelerates the relief. The main places to establish relief and rescue bases in Tehran-Mashhad international road are between the cities of Minoodasht, Azadshahr, Ramian, Aliabad, Gorgan, Kordkuy and Bandar Gaz. In the meantime, Gorgan-Ali Abad and Gorgan-Kordkuy roads are more dangerous. Conclusion: According to the results, the density of accident-prone areas is between two road rescue and relief bases. It seems that some factors are involved such as population, culture, climate and culture of indigenous people. Therefore, it is recommended that policies should be reviewed in order to reduce road accidents in these areas. Keywords: site selection, relief and rescue base, road accidents, Golestan province