تبيين و ارزيابي مؤلفه‌هاي مؤثر بر كيفيت فضاي دانشكده‌هاي معماري از ديدگاه دانشجويان مطالعه‌اي در دانشكده‌هاي معماري دانشگاه‌هاي تبريز، هنر اسلامي و آزاد تبريز

Explanation and Assessment of the Components Affecting the Quality of the Architecture Schools from Students’ Perspective (A study in the Faculty of Architecture at the Universities Of Tabriz, Tabriz Islamic Art, and Islamic Azad University)

متأسفانه با گسترش كمّی دانشكده‌های معماری، بعد كیفی فضاهای آموزشی این حوزه دچار بی‌توجهی شده است. بخش قابل‌توجهی از وضعیت نامطلوب معماری معاصر ایران به فضای آموزش معماری مربوط می‌شود. بنابراین سؤالات اساسی این است كه فضاهای آموزش معماریِ مقبول و مطلوب از نظر دانشجویان چه ساختار و ویژگی‌هایی دارد؟ آیا فضاهای آموزش معماری كنونی واجد این مقبولیت‌ها و مطلوبیت‌ها هستند؟ بنابراین هدف تحقیق، شناسایی متغیرهای مؤثر بر كیفیت فضای دانشكده‌های معماری است تا به این طریق بتوان صورت‌بندی از منظر مخاطبان این فضاها كه دانشجویان معماری هستند؛ ارائه داد. تحقیق حاضر به لحاظ ماهیت، توصیفی- تجربی و به لحاظ هدف، كاربردی به‌شمار می‌رود؛ كه برای گردآوری اطلاعات لازم از تكنیك پیمایش در نمونه‌های موردی استفاده شده است.  در مدل‌سازی معادلات ساختاری بین متغیرهای پنهان تحقیق، عوامل كالبدی، عملكردی و ادراكی- معنایی به‌عنوان مؤلفه‌های كیفی فضای آموزشی؛ و متغیرهای رضایت و مقبول دانستن دانشكده معماری براساس معیارها و استانداردها به‌عنوان عوامل مؤثر در ترجیحات و ارزیابی دانشجویان كه بخش ساختاری مدل را تبیین می‌كنند، موردبررسی قرار گرفتند. نتایج یافته‌ها نشان داد كه از نظر دانشجویان، نكات ضعف دانشكده‌ها در زمینه معیار عملكردی مربوط به متغیر تناسب بین فرم و عملكرد دانشكده، در زمینه معیار كالبدی شامل متغیر واجد ارزش‌های معمارانه و درمورد معیار ادراكی- معنایی، متغیر طراحی داخلی دانشكده مطرح گردیده است. از طرفی، نتایج تحلیل رگرسیون چند متغیره در مدل‌ها نشان می‌دهد كه از میان تأثیرات سه متغیر عملكردی، كالبدی و ادراكی- معنایی بر ارزیابی كلی دانشجویان، متغیر عملكردی بیشترین اثرگذاری را دارد. بنابراین، لزوم توجه به ویژگی تناسب فرمی و عملكردی در طراحی دانشكده‌های معماری از اولویت برخوردار است.

Development of the architecture profession in recent years has led to the quantitative development of architecture schools. While much attention has been given to quantitative aspects of such educational spaces, their quality has been neglected. This paper concentrates on two key questions: (1) what are the desirable and acceptable characteristics of educational spaces from the architecture students’ point of view? And (2) does the architecture of existing educational spaces have satisfactory acceptability and desirability? This study aims to identify factors affecting the quality of the architecture schools from their students’ perspective. This study is an empirical, descriptive, and applied research in which we conducted a survey to collect data on the case studies. In structural equation modeling between the latent variables of the study, two types of factors have been studied: the physical, functional, and perceptual-semantic factors are considered as the qualitative components of the educational spaces and on the other hand, standard satisfaction and acceptability factors of the architecture schools which influencing the preferences of the students, explain the structure of the models. The results of our findings indicate that the weakness of the architecture schools in terms of functional component is related to the proportions between form and function of the school, as for the physical component it is related to architectural values, and in case of perceptual-semantic factors the interior design of the school is identified. Moreover, the result of multivariate regression analysis reveals that among the effects of the physical, functional, and perceptual-semantic factors, the functional factor is most effective. Therefore, paying attention to the characteristics of the proportion between form and function in the design of architecture schools is a priority.