فرايند اعطاي كاربري به مجموعه تاريخي مسعوديه تهران مبتني‌بر اصول باززنده‌سازي مجموعه‌هاي تاريخي- فرهنگي*

The Process of Determining the Use of Masoudieh Historical Complex in Tehran based on the Revitalization Principles of Cultural-Historical Complexes

مجموعه‌هاي تاريخي- فرهنگي، ميراثي گرانقدر از گذشتگان سرزمين ايران و جزيي از هويت و شناسنامه فرهنگي شهروندان آن هستند. ميراثي كه به‌عنوان ثروت فرهنگي، لازم است با بهترين شيوه حفظ شود و به نسل‌هاي آينده انتقال يابد. مجموعه تاريخي مسعوديه نيز، ازجمله اين ثروت‌هاست كه در دنياي امروزي از نظرها پنهان مانده است. امروزه درميان شيوه‌هاي حفظ و بازنمايي بناها و مجموعه‌هاي تاريخي، بهره‌گيري از طرح باززنده‌سازي به‌منظور بازگرداندن آنها به جريانِ زندگي اجتماعي مردم، بسيار گسترش يافته است. يكي از مهم‌ترين و اصلي‌ترين بخش‌هاي اين كار، اعطاي كاربري مناسب مبتني‌بر اصول باززنده‌سازي است. حال اين سوال مطرح مي‌گردد كه باتوجه‌به ويژگي‌ها و شرايط خاص هر مجموعه ‌تاريخي، روند اعطاي كاربريِ جديد و انطباق فعاليت‌هاي انساني با كالبد معماري از چه طريقي شناسايي و پياده‌سازي مي‌شود. بنابر آنچه بيان شد، هدف اصلي اين تحقيق، توجه به ضرورت طرح باززنده‌سازي و بررسي روند علمي مطرح در زمينه اعطاي‌كاربري به مجموعه‌هاي تاريخي- فرهنگي است كه نظر به نمونه‌موردي پژوهش، مجموعه فرهنگي- ‌تاريخي ‌مسعوديه در تهران، ارايه مي‌گردد. درواقع، رويكرد اصلي نگارندگان در اين مقاله پژوهش‌موردي است كه در آن با بهره‌گيري از روش تفسيري- تاريخي به جمع‌آوري داده‌هاي ارزشمند براي شناخت بهتر مجموعه ‌مسعوديه و توانايي‌هاي بالقوه آن اقدام شد. به اين دليل كه براساس آنها و باتوجه‌به نيازهاي موجود در بافت اطراف، با بهره‌گيري از شيوه‌هاي تصميم‌گيري چند‌معياره به گونه‌اي علمي به تعيين كاربري مناسب براي مجموعه دست يافته شود. در روند علمي پيموده‌شده از ميان روش‌هاي تصميم‌گيري چند‌معياره، روش‌ مجموع‌ ساده وزين و از ميان روش‌هاي موجود براي تعيين وزن يا اهميت هريك از شاخص‌ها، شيوه دلفي انتخاب گرديد. نتايج بيانگر آن بود كه اين مجموعه‌ تاريخي و ملي مي‌تواند تحت عنوان مركز رويدادهاي هنري به جريان زندگي در قلب تاريخي شهر تهران بازگردانده شود.

Cultural-historical complexes are amongst the precious heritage of Iran and an important part of cultural identity of its citizens. As a cultural property, heritage should be conserved in the best possible way and transferred to future generations. Masoudieh historical complex is one of such heritage which is mostly unnoticed today. Nowadays, using revitalization plans for conserving historical buildings and complexes to social life has developed a lot. One of the most important parts of this process is the appropriate determination of use based on revitalization principles. The question which is raised in this regard is how we can identify and implement the process of determining the new use and matching of human activities with architectural structure considering the specific features and conditions of any historical complex. This research aims to pay attention to the necessity of revitalization plan and explore the process of use determination of complexes which is suggested based on Masoudieh historical-cultural complex in Tehran. The main approach of this research is case study and, using historical-interpretive method, valuable data about Masoudieh complex and its potentials was gathered in order to determine the proper use of the complex on the basis of such potentials and the needs of the surrounding urban fabric. Amongst various methods of multi-criteria decision-making, this research selects Simple Additive Weighting (SAW) and Delphi methods. The results of this study imply that this national-historical complex can be revitalized in the historical center of Tehran as a center for artistic events.