ارزيابي توسعه آب بندان ها برذخيره آب زيرزميني و كاهش هزينه آبياري برنج در استان مازندران

Evaluation the Effectiveness of Reservoir Development on Groundwater Storage and Reduction of Rice Irrigation Costs in MAZANDARAN Province

آب بندان ها، به عنوان سازه هاي بومي در سيستم مديريت منابع آّب استان مازندران، نقش مهمي در تامين آب آبياري اراضي شاليزاري دارند.لايروبي و بهسازي اين سازه ها، مي تواند سبب بهره برداري بيشتر از رواناب سطحي را فراهم آورد. در پژوهش حاضر، با استفاده از تصاوير ماهواره‌اي و نرم‌افزار ArcGIS، كاربري اراضي منطقه گتاب از توابع شهرستان بابل تعيين شد. سپس، پتانسيل رواناب سطحي منطقه با روش SCS برآورد شد. ضمناً هزينه آبياري شاليزارهاي تحت آبياري چهار چاه و چهار آب‌بندان تعيين شد. تاثير ميزان لايروبي و بهسازي كليه آب بندان ‌هاي منطقه بر كاهش تخليه از سفره آب زيرزميني و هزينه آبياري برنج ارزيابي شد. پتانسيل رواناب سطحي منطقه حدود 31 ميليون متر مكعب برآورد شد. لايروبي كليه آب بندان‌ها از يك تا دو متر موجب بهره برداري 68/1 تا 37/3 ميليون مترمكعب از اين رواناب سطحي مي شود. در نتيجه استفاده بهتر از رواناب سطحي، هزينه آبياري برنج در هكتار از 991 تا 1982 ميليون ريال كاهش خواهد يافت. بر اساس نتايج، افزايش حجم آب بندان‌هاي منطقه موجب ذخيره بيشتر آب زيرزميني منطقه مي شود.

Reservoirs as traditional structures in water resources management system in MAZANDARAN province play a major role in supplying irrigation water for paddy fields. Dredging and improvement of such structures can result in getting more benefits from the surface runoff. In current research, using satellite images and ArcGIS software, land use over the case study area of GATAB, BABOL, Iran, was determined. Then the potential of the surface runoff in the area was estimated by SCS method. Also, irrigation costs for paddies, irrigated by groundwater well (four groundwater wells) and reservoir water (four Reservoirs), were estimated. The effect of dredging and improvement of reservoirs on the reduction of groundwater withdrawal and irrigation costs were evaluated. The potential of runoff in the area was estimated to be 31 MCM (million cubic meters). Dredging of all Reservoirs by 1 to 2 meters would result in the exploitation of 1.68 to 3.37 MCM from the surface runoff. A fall in irrigation cost, estimated to be 991 to 1982 million Rials per Hectare, is a consequent of more proper utilization of surface runoff. According to the results, the increase in the storage capacity of reservoirs will result in saving part of groundwater storage in the case study area.