جايگاه تاريخ شفاهي و اسطوره ها در تاريخ نگاري رشيدالدين فضل الله

خواجه رشيدالدين فضل الله همداني در زمانه اي مي زيست كه ايران عرصه ورود و استقرار قبايل مغول و ترك و ايجاد دگرگوني ها و گسست هاي گسترده در ساختار و نظم سياسي و اجتماعي جامعه ايراني بود. وي به عنوان مهم ترين عضو قشر ديوانسالار در تشكيلات حكومتي ايلخانان، از جمله كساني بود كه در قالب اثر تاريخ نگاري جامع التواريخ كوشيد ضمن تعريف مباني تاريخي مشترك براي قبايل و طوايف مغول و ترك، آنها را با فرهنگ و ارزش هاي جامعه ايراني پيوند زند. براي اين منظور، وي با توجه به ساختار گروه-هاي موثر در حكومت و جامعه، بر اساس دو محور عمده روايات ديني و روايات اساطيري شروع به تاريخ نگاري كرده و با استناد به معرفت شفاهي اين اقوام در هر دو محور در صدد تحكيم مباني حكومتي و تمركز قدرت از طريق اتحاد قبايل مغول و ترك برآمد. همچنان كه تعريف مباني مشروعيتي ربط دهنده براي نظام سياسي ايلخاني در جامعه اسلامي تحت حكمراني آنها از ديگر اهداف تاريخ نگاري رشيدالدين بود. تا بدين گونه از خلال تاريخ نگري خاص خود، ضمن نمودار ساختن زمينه هاي تاريخي وحدت قبايل مغول و ترك، پيوستگي-هاي آنها با جوامع اسلامي را در راه دسترسي به وحدت سياسي و مذهبي در عصر غازان خان كه از اهداف حكومت بود، نشان دهد. وي متناسب با چنين اهدافي و جايگاه مخاطبان تاريخ-نگاري خود كه ايلخانان و سران قبايل ترك و مغول و اعضاي تاثيرگذار آنها بود، اثر خود را بر خلاف مورخاني چون جويني و وصاف، بر اساسروايات شفاهي و با زباني ساده و بي تكلف بيان كرد