تبيين تجسم اعمال براساس ترتب عوالم كلي وجود (ماده ، مثال ، عقل)

تجسم و تمثل اعمال، از پيچيده ترين مباحث معاد است كه آراي پرشماري در مورد عقلاني بودن يا نبودن آن وجود دارد؛ حتي برخي از متكلمان به دليل اعتقاد به عرض بودن اعمال و عدم قابليت عرض براي بقا، به لحاظ عقلي منكر تجسم اعمال شده اند. هر شيء، عقيده، عمل و موجودي در سه عالم ماده، مثال و عقل، يك حقيقت واحدي دارد كه آن حقيقت در هر يك از اين عوالم، متناسب با شرايط آن عالم، صورت و حالت خاصي به خود گرفته است و ملبس به لباس آن عالم مي شود و اين عوالم با هم، توالي و ترتب و تطابق دارند. درنتيجه اعمال آدمي، بعد از انجام در اثر تكرار، داراي آثار ماندگاري در نفس شده و به شكل ملكه درآمده اند و با استقرار در صقع وجودي نفس، با نفس آدمي به عوالم ديگر منتقل گشته، در آنجا ممثل مي شوند. برخي آيات قرآن هم مويد عوالم سه گانه است و وجود اشيا با حقيقت واحد در اين عوالم را تاييد مي كند. نوشتار حاضر بر آن است تا وجود و تمثل اعمال آدمي را در هر يك از نشئه هاي سه گانه تبيين و تحليل عقلي كند.