ريزازديادي گياه دارويي آنغوزه (Ferula assa- foetida L.)

Micropropagation of Ferula assa-foetida L.

این تحقیق با هدف بهینه‌سازی ریزازدیادی گیاه دارویی آنغوزه ‏(Ferula assa- foetida L.) انجام شد. اثرات سیتوكینین‌ها (BAP, 2ip, Kin)، اكسین‌ها (IBA، NAA و Pic) و تاثیر متقابل این هورمون‌ها در غلظت‌های مختلف (صفر تا 5/2میلی‏گرم درلیتر) بر روی محیط MS و در شرایط كشت درون شیشه ارزیابی شد. نتایج حاكی از تاثیر بیشتر هورمون BAP بر ساقه‏زایی و رشد طولی گیاهچه‌ها بود و غلظت 1 میلی‏گرم درلیتر این هورمون، با میانگین 3 ساقه به ازای هر ریزنمونه، اختلاف معنی‏داری با دیگر غلظت‏های مورد بررسی نشان داد و افزایش 66 درصد ساقه‏زایی نسبت به شاهد را در پی داشت. هم‌چنین بلندترین ساقه در غلظت 5/1 میلی‏گرم برلیتر BAP ایجاد شد. در این مطالعه، محیطMS ‌ حاوی یك میلی‏گرم برلیتر BAP و 01/0 میلی‏گرم بر لیتر IBA، مناسب‏ترین تیمار به‎منظور ریزازدیادی گیاهچه‏ و ایجاد ریشه‏های غده‏ای مطلوب برای تكثیر متوالی گیاهچه، تشخیص داده شد. در این تركیب هورمونی، میانگین ارتفاع گیاهچه‌ها 96/3 سانتی‏متر بود كه در مقایسه با شاهد (28/2 سانتی‏متر) 6/57 درصد افزایش نشان داد. تعداد ساقه جانبی نیز با میانگین 3 عدد به ازای هر ریزنمونه در مقایسه با شاهد سه برابر افزایش داشت. این مطالعه نشان داد ریشه‌های غده‌ای در مقایسه با ریشه‌های طویل از توانایی ساقه‌زایی بیشتری برخوردارند. هم‌چنین به‎دلیل وجود ریشه‏های طویل هم در شرایط طبیعی و هم در كشت درون شیشه، مشخص شد آنغوزه حاوی اكسین درون‏زا است.

The present study optimized micropropagation protocol for Ferula assa- foetida L. The effect of cytokinins (BAP, 2ip and Kinetin), auxins (IBA, NAA and Picloram) and hormones combination was assayed in different concentrations (0 - 2.5 mg/l) on MS medium. Results showed that BAP, promoted the highest shoot elongation and shoot numbers. Concentration of 1 mg/l BAP enhanced three shoots per explants and compared to control and 66 percent shooting was increased. Effect of 1.5 mg/l BAP produced the highest shoot. MS media containing 1mg/l BAP and the 0.01 mg/l of IBA was the best treatment to micropropagate ferula and tuber production. Hormone combination enhanced 3.96 cm plant height, compared with control (2.28 cm) at the rate of 57.6 percent increase. Number of lateral shoots with an average of 3 per explants grew three fold higher than control. The study proved that root like tuber in compared to long roots had higher ability to shoot production. Endogenous auxin in ferula is the most important reason for the existence of root elongation in vivo and in vitro.