بازبيني برنامه درسي رشته‌هاي مهندسي براي توسعه فناوري

Engineering Programs Revision for Technology Development

ايجاد ارتباط ميان بخش‌هاي دانشگاهي و صنعتي از مهم‌ترين موضوعات سياست‌گذاري نوآوري در چارچوب نظام ملي نوآوري در كشورهاي مختلف توسعه‌يافته و در حال توسعه است و نقش دانشگاه‌ها در مديريت و برنامه‌ريزي كشورها در حال تغيير است. هدف اصلي دانشگاه‌هاي نسل اول بر آموزش مستقيم بنا شده است، دانشگاه‌هاي نسل دوم (در حال حاضر) برمبناي آموزش مبتني بر پژوهش و آموزش براي انجام پژوهش تغيير يافته‌اند. در نسل سوم دانشگاه‌ها، هم‌زمان با آموزش نيروي انساني براي توليد علم و توسعه فناوري در حل مسايل و مشكلات رايج، توليد كار و ثروت‌آفريني نيز در اهداف و برنامه‌هايشان قرار خواهد گرفت. در نسل چهارم دانشگاه‌ها اضافه بر وظايف نسل سوم بايد به سمت تربيت خلاق و نوآور و خلاقيت و نوآوري حركت كنند. برنامه‌هاي آموزش مهندسي در اوايل قرن بيستم ميلادي بيشتر تجربه‌ها و مهارت‌هاي عملي را به دانشجويان عرضه مي‌كردند، ولي با پيشرفت‌هاي علمي و گسترش دانش فني و ابداع روش‌هاي تحليلي و محاسباتي و با به‌كارگيري ابزار‌هاي دقيق و سريع محاسباتي، آموزش مهندسي به سمت علوم مهندسي گرايش پيدا كرد. از دهه 1990 تغييراتي در آموزش مهندسي در دنيا در مسير بهينه‌سازي فرايند‌ها و كاهش هزينه‌هاي توليد رخ داده است. با پيشرفت علم و فناوري و جهاني شدن آموزش مهندسي، ضرورت بازنگري مستمر در اهداف، ساختارها و روش‌هاي نوين نظام آموزش مهندسي متناسب با نيازهاي كشور در همراهي با تحولات جهاني بيش از پيش احساس مي‌شود. اين مقاله در ابتدا به بررسي تعاريف، وضعيت و جايگاه جهاني ايران در فناوري پرداخته و سپس دروس مورد نياز براي تربيت نيروي انساني در توسعه فناوري در كشور بررسي و با مطالعه و بازبيني برنامه‌هاي درسي دوره‌هاي كارشناسي و كارشناسي ارشد در پنج رشته مهندسي منتخب و موثرتر به عنوان مطالعه موردي و نمونه، شامل مهندسي مكانيك، مهندسي برق، مهندسي صنايع، مهندسي شيمي و مهندسي پليمر، براي توانمندسازي دانشجويان مهندسي كمبود‌هاي موجود بررسي مي‌شود. در مرحله بعد، رشته‌هاي كارشناسي و كارشناسي ارشد و بين‌رشته‌اي با ارتباط بيشتر با فناوري مطالعه مي‌شوند. سپس راه‌هاي تقويت ارتباط موثرتر صنعت با دانشگاه براي آموزش مفيدتر و موثرتر فناوري در رشته‌هاي مهندسي بررسي و در پايان نيز به افزايش توانايي اعضاي هيات علمي در توسعه فناوري پرداخته مي‌شود.

Creating linkages between academic and industrial sectors is one of the most important concerns in innovative policy-making within the framework of national innovation system in different developed and developing countries and the role of universities in management and planning of the countries is changing.The first generation universities’ main objective was established based on direct instruction. The objective of second generation universities (currently) is changed to research-based education and training for performing research. In the third generation universities, along with training of human resources to create science and develop technology in order to resolve common issues and problems, entrepreneurship and wealth creation will be also included in their aims and plans. In addition to the duties of the third generation universities, the fourth generation universities should move toward creative and innovative education and creativity and innovation. In the early twentieth century, engineering education programs mostly had provided students with practical skills and experiences. But with advances in science and development in technical knowledge and creation of analytical and computational methods and the employment of fast and accurate computational tools, engineering education has tend toward engineering sciences. Since the 1990s, some changes on the path of optimizing the processes and reducing production costs have been occurred. Since the advancement of science and technology and globalization of engineering education, correspond with international developments, the continuous revision of objectives, structures and modern methods of engineering education system tailored to the needs of the country, more and more has become a matter of necessity. First, the paper discusses the definitions and status and global standing of Iran in the area of technology. Subsequently, it reviews the required courses in order to train human resources for technology development in the country. Afterward, by studying and reviewing the undergraduate and postgraduate programs curricula in five selected and more effective engineering majors including Mechanical Engineering, Electrical Engineering, Industrial Engineering, Chemical Engineering and Polymer Engineering as a case study and sample and to empower engineering students, the current shortcomings will be discussed.The next part studies the undergraduate, graduate and interdisciplinary majors which are more related to the area of technology. Afterward, the paper discusses the more effective options to amplify the linkages between university and industrial sectors in order to enrich the technology training in the engineering majors. At last, boosting the ability of faculty members in the development of technology will be discussed.