شناخت راه هاي محرميت؛ نيازمند دقتي دوچندان: نقدي بر كتاب بررسي راه هاي محرميت از ديدگاه فقه اماميه

در ترسيم مناسبات ميان زن و مرد، از نگاه اسلامي، دو عنوان «ازدواج» و «پوشش و نگاه»، موضوع، بخش گسترده اي از احكام شرعي است؛ اما هر دو موضوع، ارتباط مستقيم با مفهوم «مَحرميت»، به­عنوان يكي از احكام وضعي شرعي دارد، كه ملازم با حكم تكليفي جواز و حرمت است. مفهوم محرميت، در كاربرد خاص خود، به موضوع نگاه و پوشش مربوط مي­شود و ناشي از سه عامل نسب، ازدواج و شيردادن است؛ اما در نگاهي عام، به آن دسته از كساني نظر دارد كه ازدواج با آنان حرام است و عامل آن بيش از سه علت ياد شده است: شناخت عوامل، شرايط و مصاديق عوامل محرميت. در هر دو قلمرو، يكي از عمومي ترين وظايف ديني و شرعي، در پاي بندي به احكام روابط زن و مرد در هر دو حوزه تحقق ازدواج شرعي و آثار آن و نيز مرز حلال و حرام نگاه و تماس زن و مرد، به صورت عام، و حكم فرزندخوانده به صورت خاص است؛ كتاب «بررسي راه هاي محرميت از نگاه فقه اماميه» تلاش كرده است در سه بخش كلي، چنين شناختي را بر پايه ادله و گفته فقيهان به دست دهد، اما گرفتار ضعف ها و خطاهاي مهم و گاه غيرقابل­گذشت شده­است. اين مقاله، پس از ذكر نكاتي كه زمينه شناخت موضوع كتاب و نقد آن را بيشتر فراهم مي سازد، تنها به بخشي از اشكالات در محدوده بخش نخست، و نمونه اي از بخش دوم مي پردازد و نشان مي دهد كه چگونه كتاب دچار شتاب­زدگي در فهم برخي مستندات و نسبت نادرست به برخي فقها شده است.