بررسي تاثير آموزش بر اساس مدل اعتقاد بهداشتي بر ارتقاي رفتار مادران درخصوص نشانه‌هاي خطر در كودكان كمتر از پنج سال بر اساس مانا (مراقبت‌هاي ادغام يافته ناخوشي هاي اطفال)

The Effect of Education based on Health Belief Model (HBM) on the Promotion of Mothers Behavior about Danger Signs in Children less than Five Years axxording to IMC(Integrated Management of children I

زمينه و هدف: مادران بايد آگاهي و عملكرد كافي در زمينه نشانه‌هاي خطر كودكان براي تغيير رفتار به دست آورند. شناخت عوامل موثر در تغيير رفتار، دستيابي به تغيير را آسان خواهد كرد، بنابراين ارايه آموزش در خصوص نشانه‌هاي خطر در كودكان با استفاده از مدل‌هايي كه عوامل موثر بر رفتار را شناسايي مي‌كنند ضروري است. يكي از اين مدل‌هاي موثر در امر آموزش مدل اعتقاد بهداشتي است. از اين رو، پژوهش حاضر با هدف بررسي تاثير آموزش بر رفتار مادران در خصوص نشانه‌هاي خطر در كودكان كمتر از پنج سال صورت پذيرفت. مواد و روش‌ها: اين مطالعه كارآزمايي آموزشي در سال 1393 بين 116 مادر داراي كودك كمتر از پنج سال مراجعه كننده به مراكز بهداشتي درماني شهر اراك صورت گرفت. آن‌ها به طور تصادفي به دو گروه آزمون (56 نفر) و كنترل (60 نفر) تقسيم شدند. داده‌ها از طريق تكميل پرسش‌نامه پايا و رواي محقق به همراه مصاحبه گردآوري شد. مداخله آموزشي در گروه آزمون طي چهار جلسه آموزشي اجرا گرديد. مرحله‌ي پس - آزمون سه ماه بعد از مداخله آموزشي از طريق تكميل مجدد پرسش نامه صورت گرفت. در نهايت تجزيه و تحليل داده‌ها با استفاده از نرم افزار SPSS در سطح معني‌داري 05/0 انجام شد. يافته‌ها: هيچ‌گونه تفاوت معني‌داري بين ميانگين نمره سازه‌هاي مدل اعتقاد بهداشتي و عملكرد مادران در گروه آزمون و كنترل قبل از مداخله مشاهده نشد(05/0p > )، اما بعد از مداخله تفاوت معني‌داري وجود داشت(001/0p < ). در اين مطالعه، ميانگين نمره عملكرد مادران در گروه آزمون قبل و بعد از مداخله به ترتيب برابر با 15/42±58/39 و 05/23±52/84 بود كه با يكديگر اختلاف معني‌داري داشتند(001/0 > p). نتيجه‌گيري: براساس نتايج اين مطالعه، مداخله آموزشي مبتني بر نيازسنجي اوليه بر مبناي مدل اعتقاد بهداشتي در بهبود عملكرد مادران در خصوص نشانه‌هاي خطر در كودكان موثر است و مي‌تواند براي طراحي برنامه‌هاي آموزشي مفيد باشد.

Background: Mothers must gain enough knowledge and practice about danger signs in children to achieve behavior change. Knowing such factors influencing behavior change will facilitate change. So, training about danger signs in children using models that identify the factors influencing behavior is essential. Health belief model is one of the effective models in education. Therefore, the aim of this study was to assess the effect of education on behavior of mothers about danger signs in children less than five years. Materials and Methods: This is an educational trial study that was conducted on 116 mother with children under five years old referring to treatment health centers in Arak city in 2014. They were divided into two groups case (n=56) and control (n=60) randomly. The data collected by filling the valid and reliable questionnaire that reseatcher made along with interview. An educational intervention was conducted in case group during the four learning sessions. Three months after educational intervention, post-test was conducted by filling questionnaire. Finally, data were analyzed by SPSS software in significance level of p < 0.05. Results: There was no significant difference between mean score of health belief model construct and behavior in the experimental and control groups before the intervention(p < 0.05), but significant differences were shown after intervention(p < 0.001). The mean score of the mothers in the intervention group before and after intervention was 39.58±42.15, and 84.52±23.05 respectively, that showed significant differences (p < 0.001). Conclusion: According to the results of this study, educational intervention based on initial assessment on Health Belief Model was effective in improving mothersʹ practice about danger signs in children. Thus, it can be helpful to design training programs.