سنجش سازه هاي تيوري رفتار برنامه ريزي شده در خصوص رفتارهاي پيش‌گيري كننده از مصرف تنقلات كم ارزش در دانش آموزان مقطع ابتدايي شهر اراك در سال 1394

Measuring the Constructs of Planned Behavior Theory Regarding the Behaviors Preventing of Junk Food Consumption in Elementary Students in Arak in 2015

زمينه و هدف: امروزه مصرف تنقلات كم ارزش به عنوان ميان وعده در بين كودكان به خصوص در دانش‌آموزان مقطع ابتدايي رو به افزايش است. پژوهش حاضر به سنجش سازه‌هاي تيوري رفتار برنامه‌ريزي ‌شده در اين زمينه پرداخته است. مواد و روش‌ها: اين مطالعه مقطعي– تحليلي در سال 1394 بروي 217 دانش آموز مقطع ابتدايي شهرستان اراك انجام گرفت كه به صورت نمونه‌گيري خوشه‌اي انتخاب شده بودند. ابزار گردآوري اطلاعات، پرسش‌نامه محقق ساخته شامل سازه‌هاي تيوري رفتار برنامه‌ريزي شده بوده است كه نگرش، هنجارهاي ذهني، كنترل رفتار درك شده، قصد رفتاري و عملكرد را در برمي‌گرفت. روايي و پايايي پرسش‌نامه قبل از مطالعه بررسي شد. به منظور تعيين مهم‌ترين سازه‌هاي پيش‌گويي كننده رفتار دانش آموزان از مدل چند متغيره رگرسيون خطي استفاده شد. يافته‌ها: در اين مطالعه، ميانگين و انحراف معيار نمره نگرش (24/12±41/75)، هنجار ذهني (20/11±25/78)، كنترل رفتار درك شده (06/17±69/63)، قصد رفتاري (44/15±26/76) و عملكرد (44/24±84/48) مشاهده شدند. بر طبق نتايج، سازه كنترل رفتار درك شده توانست 23 درصد تغييرات رفتار را پيش‌گويي نمايد. بين نمره سازه‌ها با عملكــرد همبستگي مستقيم و معني‌داري مشاهده شد(05/0 > p). با اين وجود، در رابطه با ارتباط بين عملكرد تغذيه‌اي دانش آموزان با سن ( 019/0=r)، وزن (07/0=r)، قد (12/0=r) و شاخص توده بدني دانش آموزان (07/0=r) ارتباط معني‌داري مشاهده نگرديد(05/0 < p). نتيجه گيري: با توجه به نتايج مطالعه حاضر، پيشنهاد مي‌شود كه در زمان طراحي مداخلات، پيش‌گيري از مصرف تنقلات كم ارزش، تاكيد بر ايجاد نگرش مثبت و خودباوري در كنترل رژيم غذايي دانش آموزان در نظر گرفته شوند.

Background: Today, the consumption of junk food as a snack among children, especially in elementary school students is on the rise. This research has measured Theory of Planned Behavior constructs in this field. Materials and Methods: This is a cross-sectional and analytical study that was carried out on 217 primary school students in Arak city in 2015. Students were selected according to cluster sampling method. Data collection instrument was a researcher-developed questionnaire consisting of theory of planned behavior constructs such as attitudes, subjective norms, perceived behavioral control, behavioral intention and performance. Reliability and validity of the questionnaire was studied before the study. Multivariate linear regression model was used to determine the most important predictive constructs of students behavior. Results: In this study, the mean and standard deviation score of attitude (75.41±12.42), subjective norm (78.25±11.20), perceived behavioral control (63.69±17.06), behavicral intention (76.26±15.44), and performance (48.84±24.44) were observed. Based on the results, perceived behavioral control could predict 23 percent change in behavior. There was a direct correlation between the score of constructs and performance(p < 0.05). Moreover, there were not any significant differences(p > 0.05) between students nutrition and age(r=0.019), weight (r=0.07), height (r=0.12) and BMI (r=0.07). Conclusion: The results of this study suggested that positive attitude and self-esteem must taken into account to control students diet, in the design of interventions to prevent consuming junk food.