تعيين ويژه فعاليت هسته‌هاي پرتوزا در خاك و ضريب انتقال آن‌ها از خاك به لوبيا و محاسبه ريسك ابتلا به سرطان در اثر مصرف لوبيا در ايران

Determination of Specific Activities of Radionuclides in Soil and Their Transfer Factor from Soil to Bean and Calculation of Cancer Risk for Bean Consumption in Iran

زمينه و هدف: عناصر پرتوزا با گسيل تابش‌هاي هسته‌اي باعث بروز بيماري‌هايي نظير سرطان يا ناهنجاري‌هاي ژنتيكي مي‌گردند. بنابراين مطالعه پرتوزايي خاك و مواد غذايي و هم‌چنين محاسبه ريسك بروز سرطان براي مواد غذايي ضروري به نظر مي‌رسد. مواد و روش‌ها: در اين پژوهش، 9 رقم مختلف لوبيا شامل دانه‌هاي لوبيا، قسمت‌هاي هوايي آن و خاك زراعي آن‌ها جمع‌آوري شدند. با استفاده از روش طيف سنجي گاما و آشكارساز فوق خالص ژرمانيومي با بازدهي نسبي 30 درصد، ويژه فعاليت هسته‌هاي پرتوزا 40K 232Th,226Ra , و137Cs در خاك و دانه‌ي لوبيا و قسمت‌هاي هوايي آن تعيين گرديد. يافته‌ها: مقدار آهنگ دوز جذبي در هوا در ارتفاع يك متري از سطح خاك در محدوده 23/77 تا 78/112 بر حسب نانوگري بر ساعت محاسبه گرديد. مقدار دوز موثر جذبي ساليانه ناشي از مصرف لوبيا در كشور براي هر فرد بالغ در محدوده 14/122 تا 86/905 برحسب ميكروسيورت در سال به دست آمد. ضريب ريسك ابتلا به سرطان براي ارقام مختلف لوبيا در محدوده 5-10×87/1 تا 4-10×59/1 تغيير نشان داد كه كمتر از حد اكثر مقدار مجاز يعني 3-10 است. نتيجه‌گيري: ويژه فعاليت هسته‌هاي پرتوزا در نمونه‌هاي خاك بيشتر از ميانگين جهاني مي‌باشد. مقدار دوز جذبي ناشي از مصرف لوبيا براي بيشتر ارقام آن از مقدار متوسط جهاني بيشتر است. ضريب ريسك ابتلا به سرطان ناشي از مصرف لوبيا كمتر از حداكثر مقدار مجاز مي‌باشد و مصرف لوبيا خطري براي سلامتي افرد ندارد.

Background: Nuclear radiation emission by radionuclides causes the diseases, such as cancer or genetic anomalies. Therefore, the study of radioactivity in soil and food as well as calculating the risk of cancer seems essential for foods consumption. Materials and Methods: In this research, nine different varieties of beans containing the grain of beans, areal part and their soil cultivated were collected. The specific activity of 226Ra, 232Th, 40K and 137Cs was determined for each sample employing gamma ray spectrometry method using high purity germanium detector with 30% relative efficiency. Results: The absorbed dose rate in the air in one meter above the ground surface varied from 77.23 to 112.78 in nGy/h. The annual effective dose rate absorbed by adult person from the beans consumption in Iran is in the range of 122.14 to 905.86 in ?Sv/y. The cancer risk for the different varieties of beans varied from of 1.87 × 10-5 to 1.59 ×10-4 which is less than acceptable value as 10-3. Conclusion: The specific activities of radionuclides in soils samples are more than average of world wide range. The absorbed dose rate from bean consumption for the most of Varieties is more than of world average. Cancer risk resulted from bean consumption is less than acceptable value and consumption of bean has no risk for population health.