امكان افزايش توليد محصول گندم در ديمزارهاي گرمسيري ايران

Possibility of Increasing Wheat in Warm Rainfed wheat Growing Areas of Iran

توليد گندم در مناطق ديم گرمسير نقش مهمي در اقتصاد ايران داشته و داراي ظرفيت عظيمي در افزايش توليدات كشاورزي است. گسترش استفاده از ارقام اصلاح شده گندم در مناطق عمده‌اي از ديمزارهاي گرمسيري در دهه هشتاد نسبت به دهه هفتاد حدود 27 درصد افزايش توليد را به همراه داشته است. با اين وجود، شكاف زياد عملكرد در سطح مزارع زارعين در مقايسه با عملكرد ايستگاه‌هاي تحقيقات كشاورزي (98 تا 204 درصد)،نيازمند شناخت عوامل به وجود آورنده شكاف عملكرد و ارايه راهكارهاي مناسب است. شواهد و تجربيات موجود نشان مي‌دهد كه عوامل مديريتي، اطلاعات فني و مديريت زراعيضعيف كشاورزان، توان و آگاهي‌هاي حرفه‌اي كم مروجين، استمرار استفاده از ارقام بومي در برخي مناطق، پايين بودن سطح مكانيزاسيون، عدم انتقال يافته‌هاي تحقيقاتي به مزارع زارعين، عدم نظارت و پيگيري مؤثر بر پيامدها و عواقب كاربرد نوآوري‌هاي ارايه شده،كمبود ماشين‌آلات و ادوات، كوچك بودن و پراكندگي اراضي ديم در زمره عوامل اصلي محدود كننده عملكرد گندم ديم در شرايط موجود مي‌باشند.بنابراين، افزايش توليد گندم مستلزم پذيرش ارقام اصلاح شده به همراه ساير فن‌آوري‌هاي مورد توصيه است. اين فن‌آوري‌هاي مناسب، به توليدات پايدار كشاورزي كمك نموده و آثار سوء عوامل محيطي را محدود مي‌نمايد، هر چند به فعليت رساندن تمامي ظرفيت‌هاي موجود امكان‌پذير نبوده و مورد انتظار نيز نمي‌باشد.

Wheat production in warm rainfed areas plays an important role in the economy of Iran and has huge potential to increase agricultural production. Development of wheat varieties in the areas increased the wheat production (27%) in 80th decade compared to 70th decade, but still a remarkable difference is seen between farmer#039;s and agricultural research fields (98 to 204%). The possible factors that cause this gap can be summarized as poor management, farmers’ poor technical and agronomic management, poor knowledge of extension personnel, using local varieties, low level of mechanization, lack of application of research findings, lack of monitoring the results of application of new methods, deficiency of desired machinery, small and dispersed farms. Therefore, high increase in wheat production requires the adoption of highpotential varieties accompanied by new technologies. These approaches would result in sustainable production and alleviating environmental adverse effects, although, it is impossible to actualize all the existing capacities.