مباني و مؤلفه‌هاي مفهومي اقتصاد سياسي بين‌الملل

Foundations and Conceptual Framework of International Political Economy

چكیده این مقاله به بررسی بنیان‌های نظری و ساختار مفهومی اقتصاد سیاسی بین‌الملل می‌پردازد. سؤال اصلی مقاله این است كه تعامل نیروهای سیاسی و اقتصادی چگونه به تكوین و قوام‌یابی اقتصاد سیاسی بین‌الملل انجامیده است؟ متغیرهای مختلفی شامل توسعۀ فزایندۀ به‌هم‌وابستگی اقتصادی، تنش‌زدایی در مناسبات غرب و شرق، فروپاشی سیستم برتون وودز، خیزش حمایت‌گرایی نوین، و مسائل بحران انرژی در تكوین این دیسیپلین نقش اساسی داشتند. در تبیین نحوۀ تعامل منطق‌های اقتصاد و سیاست در عرصۀ بین‌الملل به نگرش سه مكتب لیبرالیسم، رئالیسم، و ماركسیسم اشاره شده و همچنین در پاسخ به چیستی كاركرد و رسالت این دیسیپلین به معرفی دو مكتب امریكایی و بریتانیایی پرداخته شده است. از حوزه‌های موضوعی متنوعی كه اقتصاد سیاسی بین‌الملل را تشكیل می‌دهند، پنج موضوع اهمیت اساسی دارند: تجارت بین‌الملل، مالیه بین‌الملل، شركت‌های چندملیتی، روابط شمال ـ جنوب، و هژمونی. در كلیۀ این حوزه‌ها، تعامل دوجانبه‌ای میان نیروهای اقتصادی و سیاسی وجود دارد.

This paper deals with the theoretical foundations and conceptual framework of International Political Economy. The main question is about the interaction of political and economic factors leading to the formation and development of International Political Economy. Different variables during the Cold War including the rise of international economic interdependence, collapse of the Bretton Woods system, emergence of new protectionism, the West- East détente, and the 1970s energy crisis contributed to the formation of IPE as a distinct academic discipline. The three most popular schools of IPE are liberalism, Realism, and Marxism arguing about the interaction of political and economic factors in international relations. The American and Britain schools of IPE represent two conflicting worldviews about the legitimate study of IPE. This academic discipline has been dominated by a set of five important issues: international trade, international finance, multinational corporations, North- South relations, and hegemony. IPE studies mutual interactions between political and economic factors in all the subjects mentioned above.