جريان‌هاي سلفي؛ از انقياد تا افراط‌گرايي

Salafi Movements; from Subjection to Extremism

چكیده سلفیه به‌صورت یك جریان فكری ـ مذهبی به شیوه‌ای انتقادی در بین جامعۀ اهل سنت ظاهر شد، به‌تدریج رنگ سیاسی به خود گرفت، و درنهایت به یك جریان فكری سیاسی تبدیل گردید. با وجود این، پس از مدتی منازعات فكری و عقیدتی موجب اختلاف میان رهبران و طرفداران این جریان گردید. دسته‌ای از آن‌ها به نام «جامیه» در كنار حكومت قرار گرفتند و اطاعت از سلطان را لازم دانستند. دستۀ دوم «سروریه» نام گرفتند كه با تشكیك در تقلیدگرایی و با فردی‌سازی فتوا زمینۀ خروج بر سلطان را فراهم كردند. دستۀ سوم به نام «قطبیه» نسخۀ بیگانه را برای كشورهای اسلامی نفی كردند و شعار جهادگرایی و حق مجازات سلطانی كه رفتار اسلامی نداشته باشد را تبلیغ كردند. و درنهایت، دستۀ چهارم تشكیك در تقلیدگرایی سروریه و جهادگرایی قطبیه را درهم آمیختند و به‌نام «القاعده» مبارزۀ جهانی و افراط‌گرایی را عملیاتی نمودند. در مقالۀ حاضر با گزارشی از این جریان‌های سلفی، چگونگی تحول پدید‌آمده در جریان سلفیه، از انتقاد تا افراط‌گرایی، توضیح داده‌ می‌شود. از دیدگاه حاكم بر مقاله، مهم‌ترین عامل این تحول، شرایط سیاسی ـ اجتماعی حاكم بر كشورهای اسلامی و فرایند‌های حاكم بر مناسبات این كشورها در نظم جدید جهانی است.

Salafiyah appeared among the Sunni community as a religious movement in a critical manner and gradually took on a political color which eventually changed into a political movement. After a while, their religious strife caused some discrepancies between leaders and followers. A group of them called “Jamieh” supported the government and considered the obedience of the ruler (King) necessary. The second group, “Srurieh”, by individualization of “Fatva” prepared the ground for disobedience to the ruler (king).The third party, “Qotbieh“, with their jihadist propaganda, promoted the idea of Sultanate punishment if his behavior was not Islamic. Finally, the fourth group called “Al Qaeda”, Came up with a combination of skepticism in Srurie and jihadist propaganda of Qotbiye and initiated the world struggle and the extremism. This essay describing these Salafi movements, explains their evolution from subjection to extremism. For the authors, the most important factor of this evolution, is the social and political conditions prevailing in the Muslim world and the processes that govern the relations between the countries in the new world order.