مطالعۀ گرده شناسي بخش هاي Hemisphace و Plethiosphace از جنس Salvia (تيرۀ نعناعيان) در ايران

Pollen morphology study of Salvia sect. Plethiosphace and sect. Hemisphace (Lamiaceae) in Iran

در اين پژوهش ريخت‌شناسي گياه و ريزريخت شناسي گرده در 24 جمعيت از 3 گونۀ متعلق به 2 بخش Hemisphace و Plethiosphace از جنس Salvia در ايران بررسي شد. در مطالعۀ ريخت شناسي، 25 صفت كمي و كيفي تحت بررسي قرار گرفت و نتايج حاصل از اين مطالعه به خوبي بخش هاي تحت بررسي را از يكديگر تفكيك كرد. دانۀ گردۀ نمونه ‏هاي هرباريومي به روش استوليز آماده و با استفاده از ميكروسكوپ نوري 4 ويژگي در آنها اندازه گيري شد. تحليل داده ‏ها به روش مولفۀ اصلي انجام شد. نتايج ريز ريخت شناسي دانۀ گرده نشان داد كه اگرچه دانه‌هاي گرده در گونه هاي اين جنس مشابه هستند و همگي شش شياري و واجد تزئينات شبكه‏ اي هستند، تنوع قابل توجهي در داده‏ هاي كمي نشان مي دهند. قطر قطبي و قطر استوايي از جمله ويژگي‌هاي ارزشمند هستند كه بر اساس آنها مي‏ توان گونه‏ هاي اين جنس را به دو گروه تقسيم كرد. اين گروه بندي نتايج حاصل از مطالعۀ ريخت شناسي مبني بر تفكيك اين دوبخشدر جنس Salvia را تا حد زيادي تأئيد مي كند.

In this research, plant morphology and pollen micromorphology of 14 populations of 3 species belonging to two sections Plethiosphace and Hemisphace of Salvia genus in Iran were studied. In the morphological study 25 quantitative and qualitative characters were investigated and the results clearly separated the species into two groups. The pollen grains from the herbarium specimens were prepared by acetolysis method and then 4 quantitative characters were examined by light microscopy. Data was processed by principal component analysis method. Results indicated that although the pollen grains in the section were comparatively homogenous and all of them were 6 colpate with reticulate ornamentation, a considerable variation in the quantitative characters studied turned out to exist. However among the characters studied, equatorial and polar diameters of pollen grains were the most significant and based on these characters the members of these sections can be divided into two groups.