واكاوي ديدگاه‌ها و آراي بيرگر يورلند در حيطه سازماندهي دانش

Analyzing Birger Hjørland Views and Opinions on Knowledge Organization

هدف: توصیف چهار موضع معرفت‌شناختی تجربه‌گرایی، عقل‌گرایی، تاریخ‌گرایی، و عمل‌گرایی از جنبه سازماندهی دانش و همچنین تبیین، بررسی، و تحلیل شش رویكرد ارائه‌شده در سازماندهی دانش (رده‌بندی انسانی در برابر رده‌بندی خودكار، كاربرمحور و شناختی، چهریزه‌ای، علم‌سنجی، و تحلیل حوزه) از دیدگاه یورلند. روش‌شناسی: از روش مطالعات كتابخانه‌ای برای بسط دیدگاه یورلند در مباحث پیشگفته استفاده شد. یافته‌ها: موضع تجربه‌گرایانه، منجر به دسته‌بندی منابع برمبنای شباهت صوری میان آنها می‌گردد؛ موضع عقل‌گرایانه منجر به ایجاد نظام‌هایی با رویكرد چهریزه‌ای می‌شود؛ نظام‌های شكل‌گرفته از موضع تاریخ‌گرایانه به مطالعه توسعه زمینه دانشی و جوامع دانش‌آفرین می‌پردازند؛ و نظام‌های حاصل از موضع عمل‌گرایانه برمبنای پیشینه فرهنگی و رده‌بندی انتقادی قوام می‌یابند.ماحصل رویكردهای نظری یورلند عبارت از لازم و ملزوم هم بودن رده‌بندی انسانی و ماشینی، ایجاد سازگاری مناسب بین جستجوگران و سیستم سازماندهی دانش، افزایش كارآیی بازیابی موضوعی، جهت دادن به فعالیت‌های تخصصی رشته، به‌كارگیری رویكرد كتاب‌سنجی در رشته و مانند اینهاست. نتیجه‌گیری: از طریق مواضع معرفت‌شناختی در حوزه سازماندهی دانش می‌توان به تحلیل مسائل این حوزه پرداخت و مبنای نظری مناسبی برای قضاوت فراهم آورد.

Purpose: To describe four epistemological positions of empiricism, rationalism, historicism, and pragmatism in knowledge organization domain and explaining and analyzing six approaches to knowledge organization (automatic versus human classification, user-based and cognitive classifications, facet classification, bibliometric classification and domain-analytic classification) based on Birger Hjørland’s theory. Methodology: Theoretical analysis. Results: Empiricist position results in classification according to formal similarities of resources. Rationalism led to systems with facet classification. Historicism driven systems deal with knowledge development and communities and systems holding practical approach take cultural background and critical classification. Hjørland’s theory analysis reveals the mutual relationship between automatic and human classification, compatibility among searcher and knowledge organization system, subject retrieval improvement, guiding specialized activities of the field, employing bibliography methods and so on. Conclusion: Taking epistemological position in knowledge organization domain helps in analyzing issues of the field and provides theoretical basis for judgment.