سازه‌انگاري الكساندر ونت: امتناع از گذار از بن‌بست‌هاي تئوريك روابط بين‌الملل و دست‌يابي به راهي ميانه

سازه‌انگاري الكساندر ونت: امتناع گذار از بن‌بست‌هاي تئوريك روابط بين الملل و دست‌يابي به راهي ميانه

الكساندر ونت متفكر اصلی نظریة سازه‌‌انگاری در روابط بین‌‌الملل محسوب می‌‌شود. دغدغة او ایجاد راهی میانه یا پلی بین دو جریان اصلی مناظرة كنونی حاكم بر روابط بین‌‌الملل، یعنی خردگرایی و انعكاس‌‌گرایی است. مقالة حاضر، ضمن ارائة تصویری مختصر از نظریة سازه‌انگاری ونت، چگونگی برآمدن این ره‌یافت و كاستی‌‌های مفهومی ‌‌و تجربی آن را برای دست‌یابی به راهی میانه یا نظریة جدید در روابط بین‌‌الملل واكاوی می‌‌كند. در این مقاله نشان داده می‌‌شود كه چگونه‌‌ پویش فكری ونت به تقویت جایگاه فرهنگ و هویت و چگونگی تأثیرگذاری این مؤلفه‌‌ها در منافع و رفتار بازیگران انجامیده است. با این حال كاستی‌‌های سامان فكری ـ فلسفی ونت از نظر فقدان توانمندی در ارائة دستور كاری تحقیقاتی و گزاره‌‌های قابل ارزیابی علمی، گذار از دوگانگی ماتریالیسم/ اید‌ئالیسم، و دست‌یابی به راهی میانه در فرایند نظریه‌‌پردازی روابط بین‌‌الملل را با امتناع مواجه می‌كند. نقد و بررسی آرای ونت در مقالة حاضر با تمركز بر اثر اصلی وی، نظریة اجتماعی سیاست بین‌‌الملل، صورت می‌‌گیرد.

چكیده الكساندر ونت متفكر اصلی نظریه سازه­انگاری (Constructivism) در روابط بین الملل محسوب می شود. دغدغه ونت ایجاد راهی میانه یا پلی بین دو جریان اصلی مناظره كنونی حاكم بر روابط بین الملل یعنی خرداگرایی و انعكاس­گرایی است. مقاله حاضر ضمن ارائه تصویری مختصر از نظریه سازه‌انگاری ونت، چگونگی برآمدن این رهیافت و كاستی های مفهومی و تجربی آن برای دستیابی به یك راه میانه یا نظریه جدید در روابط بین الملل را مورد واكاوی قرار می دهد. در این مقاله نشان داده می شود كه پویش فكری ونت به تقویت جایگاه فرهنگ و هویت و چگونگی تأثیرگذاری این مؤلفه­ها بر منافع و رفتار بازیگران انجامیده است. با این حال كاستی­های سامان فكری – فلسفی ونت از حیث فقدان توانمندی در ارائه یك دستور كار تحقیقاتی و گزاره های قابل ارزیابی علمی، گذار از دوگانگی ماتریالیسم/ ایده آلیسم و دستیابی به راه میانه در فرآیند نظریه پردازی روابط بین الملل را مبتنی بر اندیشه وی با امتناع مواجه می سازد. نقد و بررسی آراء ونت در مقاله حاضر با تمركز بر اثر اصلی وی یعنی كتاب « نظریه اجتماعی سیاست بین الملل » صورت می­گیرد.