مسئلۀ دور دكارتي در اثبات وجود خداوند راه‌حل حافظه و نقد آن

The Problem of Cartesian Circle in The Demonstration of God’s Existence: The Solution of Memory and Its Critique.

یكی از مسائل مهم در فلسفۀ دكارت دور دكارتی است. این مسئله را اولین‌بار معاصران دكارت مطرح كردند؛ این‌كه دكارت معتقد است: «اگر من یقین داشته باشم كه خداوند وجود دارد و فریب‌كار نیست، می‌توانم یقین داشته كه هر آن‌چه را به طور واضح و متمایز ادراك كرده‌ام صحیح است» و «فقط در صورتی كه در ابتدا یقین داشته باشم كه هر آن‌چه را به ‌طور واضح و متمایز ادراك كنم صحیح است، می‌توانم یقین داشته باشم كه خداوند وجود دارد و فریب‌كار نیست»؛ یعنی یقین به دو قضیۀ «خداوند وجود دارد و فریب‌كار نیست» و «هر آن‌چه به نحو واضح و متمایز ادراك كنم صحیح است» منوط ‌به یك‌دیگر است و بنابراین مستلزم دور است. برای حل مسئلۀ دور دكارتی راه‌حل‌های متعددی ارائه شده است كه مهم‌ترین آن‌ها عبارت‌اند از راه‌حل حافظه، راه‌حل یقین دوگانه و راه‌حل مبتنی بر تفسیر روان‌شناسانه. در این مقاله راه‌حل حافظه و نقد آن را بررسی می‌كنیم كه بنا بر آن خداوند ضامن دقت حافظۀ ماست، نه ضامن درستی ادراكات واضح و متمایز.

Cartesian circle is a well-known topic. This issue first put forward by his contemporaries to the extent that according to Descartes “if I am certain that God exists and is not deceiver, I can be certain that whatever I perceive clearly and distinctly is true.” and “only if I first be certain that whatever I perceive clearly and distinctly is true, then I can be certain that god exists and is not deceiver.” That is, certainty of the two propositions: “God exist and is not deceiver”, and “whatever I perceive clearly and distinctly is true”, depend on each other and it entails circle. There is several solution for Cartesian circle among which the solution of memory, of twofold certainty, and of psychological interpretation are very important. This article deals whit the solution of memory, according to which God guarantees our memory rather than the truth of our clear and distinct perceptions.