بررسي ساختار سندي و محتوايي فرمان هاي نادرشاه افشار و مقايسه آن با فرمان هاي دوره شاه سلطان حسين

Comparison between content and structures of Nader Shah Afshar decrees against the decrees of Shah Sultan Hussein Safavi

   هدف:دوره افشاریه دورانی است كه نظام اداری آن كمتر مورد توجه قرار گرفته است. توجه به اسنادی كه از این عصر باقی‌مانده می‌تواند محقق را در جهت رهیابی به برخی اطلاعات یاری رساند. بر همین اساس، فرمان‌های نادرشاه ­افشار مورد بررسی قرار گرفت تا ساختار سندی فرمان‌های آن و ویژگی‌های فرمان‌نویسی این دوره مشخص شود و وجوه همسان یا متمایز آن با دوره صفوی آشكار شود. روش/رویكرد پژوهش: شناسایی و گردآوری اسناد مورد نظر این پژوهش به روش كتابخانه­ ای و از میان منابع و آرشیوهای داخلی و تجزیه و تحلیل داده‌ها با استفاده روش تحقیق تاریخی مبتنی بر متن اسناد انجام پذیرفته است. یافته‌ها و نتایج پژوهش: پس از بررسی فرمان‌های صادر شده از سوی نادر، ضمن تبیین ویژگی‌های آن به لحاظ ساختار سندی و محتوایی و مقایسه آن با فرمان‌های دورة شاه­سلطان­حسین(1105-1135ق) مشخص شد كه برخلاف دوره صفوی، كه برای هر گونه‌ای از سلطانیات، نام خاصی تعیین می‌شد، در عصر نادر تمامی این فرمان‌ها، رقم نام­گذاری می‌شد كه حاكی از كوچك شدن نظام دیوانی در این عصر است. در بخش اجزای سند در قسمت متن، فرمان‌نویسی در این دوره تفاوت چندانی با دوره صفوی وجود نداشت. اما در قسمت اضافات(تحمیدیه، طغرا، مهر، و پشت سند) تفاوت عمده‌ای دیده می‌شود كه به‌نوعی مفاهیم حكومتی نادر برای كسب مشروعیت در متن طغرا و سجع مهرها را  می‌رساند.

Purpose: Bureaucracy during the Afsharid era is rarely studied. In this paper, decrees by Nader Shah Afshar (1736-1747) are examined to reveal their characteristics.  His decrees are compared against those of Safavid during the period of Shah Sultan Hussein (1694-1722). Method/Research Design: Data was gathered from library and archive resources. Findings and Conclusion: In contrast to those of Safavid King, during the period of Nader Shah there was only a single name - "Raqam" - for all decrees. This is a sign of a smaller bureaucracy during Nader Shahʹs era. No remarkable difference in the content of the actual texts is seen between the two eras. However, there are major differences in other aspects, including the greeting, monogram, seals and backside parts.