تحليل رابطۀ آلودگي هواي تهران با ترافيك و شرايط جو براي كاهش مخاطرات

آلودگی هوا از مهم‌ترین مخاطرات زیست‌محیطی كلانشهرهاست كه شناخت عوامل مؤثر بر آن كمك شایانی به كاهش آثار آن خواهد كرد. حل این مشكل نیازمند مطالعات دقیق در زمینۀ شناسایی متغیرهای مؤثر بر آلاینده‌هاست. هدف این پژوهش بررسی تغییرات شاخص كیفیت هوا در ارتباط با شرایط جوی و ترافیك در شهر تهران طی 60 روز (15 آبان تا 15 دی، معادل 6 نوامبر تا 5 ژانویه) برای هر یك از سال‌های 1389 تا 1391 بوده است. به‌منظور محاسبۀ همبستگی و تحلیل رگرسیون بین شاخص‌های كیفیت هوا (میانگین و بیشینه) با متغیرهای ترافیك و هواشناسی از ضریب همبستگی پیرسون و تحلیل رگرسیون استفاده شده است. نتایج این تحقیق نشان می‌دهد كه شاخص ناپایداری جو (شاخص– ki ) بیشترین تأثیر را بر تغییرات آلودگی هوا داشته است. در خصوص تخمین شاخص كیفیت هوا، مدل‌های رگرسیون ساده و چندگانۀ خطی در سال 1390، دقیق‌ترین مدل در تخمین بیشینة شاخص كیفیت هوا و دارای كمترین انحراف نسبی بوده است (انحراف نسبی 05/0- در مدل اول و 1/0- در مدل دوم). دستاورد شایان توجه در این تحقیق همبستگی غیرمستقیم بین تعداد خودرو و شاخص كیفیت هواست كه بر خلاف انتظار است. به‌نظر می‌رسد تولید آلاینده‌ها در دو حالت حركت و توقف خودروها، دو مقولۀ كاملاً متفاوت است كه باید با دیگر روش‌های علمی بررسی شود.