بررسي و مقايسه اثربخشي سه روش آموزش بهداشت بر ارتقاء ميزان آگاهي رابطين بهداشتي نسبت به خودآزمايي پستان

COMPARING THE EFFECT OF THREE HEALTH EDUCATION METHODS ON THE KNOWLEDGE OF HEALTH VOLUNTEERS REGARDING BREAST SELF-EXAMINATION

پيش زمينه و هدف: در دهه هاي اخير سرطان پستان به علت بروز و شيوع بالا، عمده ترين چالش و مشكل بهداشتي در بين زنان در سراسر دنياست. با آموزش زنان در مورد رفتارهاي غربالگري سرطان سينه به ويژه خود آزمايي سينه مي توان بيماري را در مراحل اوليه تشخيص و درمان كرد. هدف مطالعه حاضر بررسي كارآيي و اثر بخشي سه شيوه آموزش بهداشت بر ارتقاي آگاهي رابطين بهداشتي در مورد خود آزمايي پستان است. مواد و روش كار: در اين مطالعه نيمه تجربي به تعداد 120 نفر از رابطين بهداشتي مركز بهداشتي و درماني شهدا شهرستان اروميه به روش سرشماري وارد مطالعه شدند. ابتدا پرسشنامه دو بخشي پژوهشگر ساخته( مشخصات فردي و سؤالات آگاهي) معتبر و پايا توسط رابطين بهداشت تكميل شد و در مرحله بعد نمونه ها به چهار گروه مساوي تقسيم شدند (يك گروه كنترل و سه گروه آموزشي). براي سه گروه آموزشي، برنامه آموزشي بر اساس سه روش آموزشي متفاوت انجام پذيرفت ولي گروه كنترل در معرض مداخله آموزشي قرار نگرفت. براي مقايسه وضعيت آگاهي و يا ميانگين نمره آگاهي قبل و بعد از آموزش در گروه هاي مورد مطالعه از روش هاي آمار توصيفي و استنباطي(جداول فراواني، آزمون هاي آماري تي زوج و كاي اسكوئر) استفاده شد. يافته ها: نتايج نشان داد كه نمونه ها داراي ميانگين سني 7.6 plusmn 33.01 سال بوده و محدوده سني 18 تا 53 سال داشتند. نتايج آشكار كرد كه آموزش با هر سه روش آموزشي(غيرمستقيم، مستقيم و مستقيم و غير مستقيم(تركيبي)) باعث بالا رفتن سطح آگاهي رابطين بهداشتي در مورد خود آزمايي پستان مي شود(0.001>p ). همچنين آزمون تي زوج وجود ارتباط معني دار آماري را در گروه هاي آموزشي قبل و بعد از آموزش نشان داد(0.001>p ). آزمون كاي اسكوئر ارتباط معني داري بين متغيرهاي سن و سطح تحصيلات نمونه ها را با سطح آگاهي آن ها نشان داد(0.05>p ). بحث و نتيجه گيري: با توجه به نتايج مطالعه حاضر در مورد اثر آموزش بر سطح آگاهي رابطين بهداشت در زمينه خود آزمايي پستان، به كارگيري روش هاي آموزشي غيرمستقيم، مستقيم و به ويژه مستقيم و غيرمستقيم(روش تركيبي) در مراكز بهداشتي درماني مفيد خواهد بود.

Received: 13 Jan, 2014 Accepted: 16 Mar, 2014 Abstract Background aims: In recent decades, breast cancer due to its high prevalence rate is the most important health problem among women world widely. By educating women about breast cancer screening behaviors and breast selfexamination (BSE), we can identify and treat cancer in its early stages. This study was done to investigate the effects of various educational methods on womenʹs knowledge about BSE, and to compare these effects. Materials Methods: In this quasiexperimental study, one hundred and twenty health volunteers from Shohada Health Center, Urmia, were recruited. First, a valid and reliable questionnaire was completed by health volunteers, then participants were divided into four groups. One group (30 women) was taken as the control group, and the other three groups as the educational groups. The following educational methods were applied to the three educational groups respectively: A. indirect method (phlet), B. direct method (i.e. lecture, question and response), C. indirect and direct method (such as lecture, question and response, and phlet). The obtained data was analyzed by means of the statistical software of SPSS, using descriptive and inferential statistical tests. Results: The results showed that the age mean of sles was 33/01 plusmn 7/6 and its range changed from 18 to 53 years. This research indicated that education by means of three methods raises the level of knowledge of health volunteers regarding BSE (P<0. 001). Analysis of paired t test showed a significant difference among the educational groups before and after education (P<0. 001). Also chi square test showed a significant difference between age and education level of sles with their knowledge level (P<0. 05). Conclusion: According to the study findings on the effect of instruction on the knowledge of health volunteers regarding BSE, applying educational methods such as indirect education, direct education as well as compound methods would be helpful in health care centers.