بررسي تأثير برنامه آموزشي مبتني بر الگوي خودمديريتي بر افسردگي، اضطراب و استرس بيماران سلول داسي شكل (24 هفته پيگيري)

EFFECTIVENESS OF EDUCATIONAL PROGRAM BASED ON SELF MANAGEMENT MODEL ON DEPRESSION, ANXIETY AND STRESS IN PATIENTS WITH SICKLE CELL DISEASE (24 WEEKS FOLLOW UP)

پيش زمينه و هدف: بيماران سلول داسي شكل در برخورد با عوارض جدي و غيرقابل پيش بيني بيماري دچار مشكلات رواني عديده اي مي گردند كه در سازگاري با بيماري آن ها را دچار مشكل مي سازد و منجر به كاهش سطح كيفيت زندگي اين بيماران مي گردد. هدف اين مطالعه تعيين تأثير برنامه خودمديريتي بر افسردگي، اضطراب و استرس در بيماران مبتلا به بيماري سلول داسي شكل است. مواد و روش ها: نمونه هاي اين پژوهش نيمه تجربي را 69 بيمار سلول داسي شكل مراجعه كننده به درمانگاه تالاسمي بيمارستان شفا اهواز تشكيل مي دادند كه به روش سرشماري وارد مطالعه شدند. بيماران برنامه خودمديريتي را با استفاده از الگوي خودمديريتي 5A (بررسي، راهنمايي، توافق، كمك، پيگيري) به مدت 12 هفته دريافت نمودند. ميزان افسردگي، اضطراب و استرس بيماران قبل از مداخله، هفته دوازدهم و هفته سي و ششم با استفاده از پرسشنامه 21DASS ارزيابي گرديد. تجزيه وتحليل داده ها به وسيله نرم افزار آماري SPSS ويرايش 19 و با استفاده از آمار توصيفي، آزمون هاي تي زوجي، ويل كاكسون و آزمون اندازه هاي مكرر صورت گرفت. يافته ها: بين ميانگين امتيازات افسردگي، اضطراب و استرس قبل و بعد از مداخله تفاوت معني داري مشاهده شد (0/001>p). آزمون تحليل واريانس با اندازه گيري هاي مكرر اختلاف معني داري بين ميانگين نمرات افسردگي، اضطراب و استرس در هفته دوازدهم و هفته سي و ششم بعد از مداخله در مقايسه با قبل از مداخله نشان داد (0/001>p). بحث و نتيجه گيري: با توجه به نتايج اين پژوهش برنامه خودمديريتي در كاهش سطح افسردگي، اضطراب و استرس بيماران مبتلا به بيماري سلول داسي شكل مؤثر بوده است. بنابراين اجراي برنامه هاي خودمديريتي به عنوان يك روش مؤثر در كاهش سطح مشكلات رواني بيماران سلول داسي شكل قابل توصيه است.

Received: 19 Dec, 2015 Accepted: 19 Feb, 2016 Background Aim: Patients suffering from sickle cell disease may indeed vary in their psychological adaptation to the unpredictability and seriousness of the complication and lead to lower quality of life in these patients. The aim of this study was to determine the effectiveness of selfmanagement program on Depression, Anxiety and Stress in patients with sickle cell disease. Materials Methods: Sles of this quasiexperimental study, which included 69 patients with sickle cell disease referring to the Thalassemia Clinic of Shafa Hospital, were entered into the study by census method. Patients received a selfmanagement program using the 5A model (Assess, Advice, Agree, Assist and Arrange) for 12 weeks, while the Depression, Anxiety and Stress of patients before the intervention was assessed at the twelfth week and thirtysixth week using Doss21 questionnaire. Data were analyzed by descriptive statistics, paired ttest, Wilcoxon test and repeated measures test in SPSS software v.19. Results: There were significant differences between Depression, Anxiety and Stress levels before and after intervention (p < 0.001). Repeated measures test showed a significant difference between the scores of the Depression, Anxiety and Stress in the twelfth week and thirtysixth week after intervention comparing to the preintervention (p<0.001). Conclusion: It is concluded that self management program can be used, as an interventional method, to decrease stress, anxiety, and depression in patients with sickle cell disease. Therefore, selfmanagement program as an effective way is advisable to decrease mental health problems in the sickle cell patients.