تعيين مناطق مستعد آبياري قطره‌اي با استفاده از فرآيند تحليل سلسله مراتبي در استان خراسان جنوبي

Determination of Suitable Zone of Drip Irrigation using Analytical Hierarchy Process Method in South Khorasan Province

محدوديت منابع آب موجود و بحران هاي ناشي از كمبود آب مدت هاست كه موضوع بحث بسياري از محافل تخصصي آب مي باشد. در شرايط آب و هوايي ايران مشكل اصلي در راه افزايش توليد محصولات كشاورزي، محدوديت منابع آب است. روش هاي آبياري قطره اي يك راه حل مناسب جهت استفاده بهينه از منابع آب مي باشند، به شرطي كه انتخاب، طراحي، اجرا و بهره برداري سيستم آبياري قطره اي با دقت كافي و به طور اصولي انجام گيرد. در اين تحقيق پتانسيل و تناسب اجراي سيستم هاي آبياري قطره اي در استان خراسان جنوبي با توجه به شرايط اقليمي، كيفيت منابع آب زيرزميني، وضعيت توپوگرافي و مشخصات خاك مناطق مذكور، ارزيابي شده است. بدين منظور كليه پارامترهاي مؤثر در آبياري قطره اي با استفاده از نرم افزار Arc GIS 9.3 پهنه بندي و كلاس بندي شده و توسط روش ميانگين حسابي در AHP تبديل به يك نقشه شدند كه در واقع نقشه نهايي براي مكان يابي سيستم هاي آبياري قطره اي در استان بود. با توجه به تحقيق حاضر حدود 50 درصد اراضي استان خراسان جنوبي قابليت اجراي سيستم آبياري قطره اي را دارد. در 50 درصد باقيمانده هم به استثناي 9 دشت با اجراي تمهيداتي مي توان از سيستم قطره اي استفاده نمود. با اين وجود طرح هاي قطره اي اجرا شده در استان كم بوده و بايستي جهت اطلاع رساني و ساير اقدامات براي توسعه اين سيستم ها در استان تلاش بيشتري صورت گيرد.

Limitation of available water resources and crisis of water scarcity has been discussed in water conferences since a long time ago. In Iranrsquo s climatic conditions, the most important problem for increasing agricultural production is limitation of available water resources. Drip irrigation methods are one of the suitable solutions for efficient use of water resources under a condition that selection, design, implementation and operation of drip irrigation systems would perform precisely. In this study, potential and suitability of drip irrigation systems in South Khorasan province was analyzed according to climatic conditions, quality of groundwater resources, topographical status and soil profile areas. To do this, all the effective parameters in drip irrigation are zonated and classified using software Arc GIS 9.3 and then using computational average method in AHP they are turned into a map to find suitable places for drip irrigation in the province. According to the study, about 50 percent of the land in South Khorasan province has the ability to use the drip irrigation system. The remaining 50 percent can also be used for drip systems if improved, with the exception of 9 plains. However, the performed drip irrigation plans are rare in this province and there should be more efforts to inform farmers to develop such systems in this province.