مقايسه تثبيت پتاسيم و آمونيوم توسط رس‌هاي جداسازي شده از خاك با سيستم‌هاي مختلف كشاورزي

Comparison Between Potassium and Ammonium Fixation by Clays in Different Agriculture Systems

به منظور بررسي مقايسه تثبيت پتاسيم و آمونيوم توسط رس هاي جداسازي شده از خاك با سيستم هاي مختلف كشاورزي، از دو منطقه شمال و جنوب استان خوزستان در شهرستان هاي شوشتر و آبادان نمونه هاي خاك از كشت هاي نيشكر، تناوبي، نخلستان و باير در عمق هاي صفر تا 30 و60 30 سانتي متري نمونه برداري شد. براي مقايسه تثبيت پتاسيم و آمونيوم به رس هاي جداسازي شده از 30 نمونه خاك، هم زمان غلظت هاي كلريد پتاسيم و كلريد آمونيوم (صفر، 50، 100، 200، 400، 600، 800، 1000 ميلي گرم بر كيلوگرم) اضافه گرديد. نمونه ها به مدت 24 ساعت در شرايط آزمايشگاهي (دماي 20 درجه سلسيوس بدون تكان دادن) نگه داري شد. سپس با استات منيزيم عصاره گيري و مقادير پتاسيم و آمونيوم قابل جذب تعيين و سپس مقدار پتاسيم و آمونيوم تثبيت شده از تفاوت اين مقادير محاسبه گرديد. نتايج مطالعه كاني شناسي با روش پراش پرتو ايكس وجود كاني هاي رسي كائولينيت، پالي گورسكايت، ايليت، كلرايت، اسمكتيت و كوارتز را در مناطق مورد مطالعه نشان داد. مقايسه ميانگين ميزان تثبيت پتاسيم و آمونيوم با آزمون دانكن نشان داد كه با افزايش غلظت پتاسيم و آمونيوم، مقدار و درصد تثبيت افزايش يافته است. بيشترين تثبيت پتاسيم و آمونيوم در لايه سطحي رس هاي خاك اراضي تحت كشت تناوبي شوشتر و براي رس هاي آبادان در نخلستان بود. مقايسه تثبيت پتاسيم و آمونيوم نشان داد كه در هر دو كاتيون، با افزايش غلظت ميزان تثبيت افزايش يافته است ولي افزايش غلظت يكي باعث كاهش ميزان تثبيت ديگري و برعكس شده است. هم چنين ميزان تثبيت آمونيوم در اين مناطق توسط اين رس ها بيشتر از پتاسيم بوده است كه اين امر ممكن است به اثر كاني هاي رسي اسمكتيت و تثبيت بيشتر آمونيوم توسط اين كاني نسبت به كاني هاي رسي ديگر باشد. نتايج اين تحقيق مي تواند براي مديريت كودهاي پتاسيمي و آمونيوم دار در اراضي زراعي مورد استفاده قرار گيرد.

This study was done to compare K+ and NH4+ fixation in different agricultural systems in Khuzestan province. Soil sles were collected from Shushtar and Abadan. Sles were collected from depths of 030 and 3060 cm in sugarcane, multi cropping, palm and uncultivated land. Then, 0501002004006008001000 mg kg1 K+ or NH4+ concentrations were added to 0.5 gram of clay separated from these soil sles. These clay sles were kept for 24 h at room temperature. Then, they were extracted with 0.5 M magnesium acetate, and K+ and NH4+ were determined by flame photometer and micro diffusion methods, respectively. Fixed K+ or NH4+ was determined from added and extracted cations. Also, XRD studies were done in some sles. Kaolinite, palygoreskite, illite, chlorite, smectite and quartz were identified by XJRD. Statistical analysis showed that K+ or NH4+ fixation and rate were increased by increasing the concentration. Maximum K+ or NH4+ were fixed in surface layerrsquo s clay in Shushtar multi cropping and Abadan Palm cultivation. The results showed that K+ and NH4+ fixation were increased by increasing the concentration. But, under increasing concentration for a cation, fixation decreased for others and vice versa. NH4+ fixation was more than K+. This may be due to smectite clay mineral in these sles. Smectite group tend to cause NH4+ fixation more than K+. These results can be applied for K+ or NH4+ fertilizers management.