تأثير برخي كودهاي آلي بر شكل‌هاي شيميايي روي در فاز جامد خاك و ارتباط آن با جذب روي در گندم

Influence of Some Organic Fertilizers on Chemical Forms of Zinc in Soil Solid Phase in Relation to Zinc Uptake in Wheat

كودهاي آلي مي توانند با تأثير بر ويژگي هاي شيميايي و فيزيكي خاك و به ويژه شكل هاي شيميايي روي در فاز جامد خاك باعث بهبود قابليت استفاده روي در خاك شوند. اين پژوهش با هدف بررسي تأثير كودهاي آلي و كود شيميايي سولفات روي بر شكل هاي شيميايي روي در فاز جامد خاك ريزوسفر در دو سال پي در پي در مزرعه تحقيقاتي رودشت اصفهان انجام شد. تيمارهاي مورد مطالعه عبارت بودند از: لجن فاضلاب و كود گاوي هركدام در دو سطح 5 و 10 تن در هكتار و كود شيميايي سولفات روي (40 كيلوگرم در هكتار) و هم چنين يك تيمار بدون مصرف كود روي به عنوان شاهد در نظر گرفته شد. پس از سه هفته از اعمال تيمارها، رقم بك كراس گندم (Triticum aestivum) كشت گرديد. نتايج نشان داد كه كودهاي آلي سبب افزايش غلظت روي در اجزاء تبادلي، آلي و اكسيدي شد. با اين وجود تغييرات در شكل هاي شيميايي روي به نوع تيمار كودي وابسته است. مخازن تبادلي، آلي و اكسيدي روي در خاك همبستگي مثبت و معني داري با جذب روي در گندم نشان دادند. بنابراين، اين اجزاء به عنوان مخازن قابل دسترس روي كه نقش معني داري در فراهم نمودن روي براي گياه دارند، در نظر گرفته مي شوند.

Organic fertilizers affect soil chemical and physical properties, particularly chemical forms of zinc in soil solid phase and thereby improve soil Zn availability. The present field study was aimed to evaluate the effects of organic and chemical fertilizer (zinc sulfate) on different zinc fractions in soil solid phase of rhizosphere in two successive years in Rudasht Research Field, Isfahan. Treatments consisted of sewage sludge (5 and 10 t ha1), cow manure (5 and 10 t ha1), and ZnSO4 (40 Kg ha1). The control had no added Zn. Three weeks after applying fertilizer treatments, Back Cross genotype of wheat was cultivated in each plot. Our results showed that the organic fertilizers increased Zn concentration in exchangeable fraction (EXCHZn), the organically bound Zn form (ORGZn), and Zn bound to iron and manganese oxides (FeMnOXZn). However, the changes in Zn fractions were dependent on the fertilizer type. Positive and significant correlation between EXCHZn, ORGZn, and FeMnOXZn, and the total Zn uptake by wheat indicated that these pools of Zn in solid phase are labile pools with a significant role in supplying Zn for plants.