تعيين مناسب‌ترين مدل كاهش جذب آب برنج هاشمي رشت (Oryza sativa) در شرايط تنش هم‌زمان شوري و خشكي

Determining the Most Appropriate Model for Water Uptake Reduction in Rasht Hashmi Rice under Salinity and Water Stress Conditions

پديده جذب آب توسط ريشه در شرايط تنش هم زمان شوري و خشكي در خاك هاي غيراشباع به وسيله معادلات رياضي در سه گروه جمع پذير، ضرب پذير و مفهومي مورد تحليل و بررسي قرار مي گيرند. در اين تحقيق تلاش شده است كه شش تابع كاهش جذب آب ون گنوختن (جمع پذير و ضرب پذير)، ديركسن و آگوستين، ون دام و همكاران، اسكگز و همكاران و همايي تحت شرايط اعمال تنش هم زمان شوري و خشكي براي برنج رقم هاشمي رشت بررسي شود. به اين منظور، براساس آزمايش هاي صحرايي برنج رقم هاشمي رشت در سال 1386 و 1389، مدل شبيه ساز رشد و توسعه گياه SWAP، به ترتيب با ضرايب همبستگي 97/0 و 95/0 واسنجي و اعتبارسنجي شد. پارامترهاي مدل هاي كاهش جذب با استفاده از سري داده هاي شبيه سازي شده، از طريق نرم افزار آماري SAS تعيين گرديد. نتايج بررسي ها نشان داد كه در شوري هاي پايين مدل جمع پذير ون گنوختن و مدل همايي به ترتيب با ضريب تبيين 9/8 و 1/9 بهترين شبيه سازي را براي كاهش جذب آب ارائه نمودند. در حالي كه در شوري هاي بالا، مدل هاي اسكگز و همايي و ضرب پذير ون گنوختن بهترين برازش را با نتايج شبيه سازي SWAP نشان دادند. به طوركلي، به منظور پيش بيني كاهش جذب آب در شرايط تنش شوري و خشكي برنج رقم هاشمي رشت، مدل همايي از قابليت بالاتري برخوردار است.

Water Uptake by the root under salinity and water Stress in unsaturated soils was investigated through mathematical equations in three Groups of additive, multiplicative and nonconsumptive. This study was an effort to assess six water uptake functions of van Genuchten (additive and multiplicative), Dirksen et al., Van Dam et al, Skaggs et al, and Homaee, for Rasht Hashemi rice under salinity and water stress conditions. Based on field observations of Hashemi Rasht rice in 1386 and 1389, crop growth simulation model of SWAP was calibrated and validated with a correlation coefficient of 0.97 and 0.95, respectively. Water Uptake Reduction Modelsʹ parameters were determined by the simulated data using SAS statistical software. Results showed that for the anticipated reduction of Water Uptake in rice water and salinity stress conditions for Rasht Hashemi rice, Homaee model is best.