رفتار ژئوشيميايي عناصر نادر خاكي در طي هواديدگي سنگ و تشكيل خاك در سطح مشترك گلسنگ- سنگ در باتوليت گرانيتوئيدي شيركوه استان يزد

The Geochemical Behavior of Rare Earth Elements during the Rock Weathering and Soil Formation at Lichen-Rock Interface in Shir-kuh Granitoid Batholith of Yazd Province

مقادير عناصر نادر خاكي با هدف بررسي رفتار اين عناصر در سنگ گرانيت، خاك گرانيت و خاك بين سنگ وگلسنگي كه بر روي اين سنگ ها رشدكرده است، در شيركوه استان يزد تعيين شد. الگوي عناصر نادر خاكي در گرانيت غني از فسفر، توسط تركيبي از فلدسپارهاي غني از يوروپيم، آپاتيت غني از عناصر نادر خاكي متوسط تا سنگين و مونازيت غني از عناصر نادر خاكي سبك تعيين شد. الگوي عناصر نادر خاكي خاك ها و خاك هاي سطح مشترك گلسنگ سنگ نرماليز شده به سنگ گرانيت مادر روندي كاملاً يكسان و مشابه با سنگ مادر نشان دادند. سطح فراواني غلظت عناصر نادر خاكي در نمونه خاك سطح مشترك گلسنگ سنگ مشابه با غلظت اين عناصر در تركيب هاي طبيعي مرجع (پوسته بالايي قاره اي و ميانگين فراواني عناصر نادر خاكي شيل متعلق به بعد از آركئن استراليا) بود و الگوي عناصر نادر خاكي نرماليزشده به شيل متعلق به بعد آركئن در سه نمونه خاك سطح مشترك گلسنگسنگ، روندي كاملاً مشابه و نزديك به محور مرجع نشان داد. يكسان بودن روند عناصر نادر خاكي از نمونه سنگ گرانيت تا خاك و خاك تشكيل شده در سطح مشترك گلسنگ سنگ در مناطق خشك و نيمه خشك كوهستاني مي تواند تأكيدي بر غيرمتحرك بودن عناصر نادر خاكي باشد و بتوان از آنها به عنوان ردياب در مطالعات منشايابي خاك بهره برد.

The concentrations of rareearth elements (REEs) were determined with the aim of investigating the behavior of these elements in granitic rock, granitic soils and soils between rock and lichen in Shirkuh of Yazd province. Rare earth element patterns of the Prich granite were determined by the mixture of Euenriched feldspars, middle REEs to heavy REEsenriched apatite and Light REEsenriched monazite. Granitenormalized REEs patterns for soils and soil lichengranite interface represented the same signatures and similar to parent rocks. The REEs levels of the soils lichengranite interface were similar to the concentrations of the elements in the natural compositions (Upper Continental Crust and PostArchean Australian Shale). PAASnormalized Rare earth element patterns for three soilsrsquo lichengranite interface were identical to each other and PAAS and close to the reference axis (PAAS). The same signatures of REEs in granitic rock, granitic soils and soils lichengranite interface in arid and semiarid mountainous areas indicate that the elements are immobile and therefore, they can be used as a suitable tracer in soil provenance studies.