عامل‌هاي موثر بر گرايش گندم‌كاران استان ايلام به مشاركت در تامين هزينه‌هاي خدمات آموزش ترويج كشاورزي

Factors Affecting Wheat Farmers Willingness to Pay for Agricultural Education Extension Services in Ilam, Iran

یكی از رهیافت‌های ترویجی، مشاركت كشاورزان در تامین هزینه‌های مورد نیاز برای آموزش‌های ترویجی آنان است كه پذیرش آن به‌وسیله كشاورزان شرط‌ها و بایسته‌های ویژه‌ای دارد. این پژوهش با هدف بررسی عامل‌های موثر بر گرایش گندم‌كاران استان ایلام برای مشاركت در تامین هزینه‌های خدمات آموزش ترویج كشاورزی انجام شد تا مشخص شود آیا می‌توان به سوی ترویج خصوصی رفت یا نه. جامعه‌ی آماری پژوهش را گندم‌كاران استان ایلام تشكیل دادند (57262=N) كه با استفاده از جدول مورگان و روش تصادفی طبقه‌ای، با انتساب متناسب، 381 تن از آنان به عنوان نمونه انتخاب و بررسی شدند. ابزار گردآوری داده‌ها پرسشنامه‌ای محقق ساخته بود كه روایی شكلی و محتوایی آن با نظرسنجی از متخصصان ترویج و آموزش كشاورزی دانشگاه آزاد اسلامی واحد ایلام تایید شد. روایی سازه نیز با استفاده از روایی هم‌گرا بر پایه دومعیار (79/0= AVEو 85/0= CR) تایید شد. پایایی ابزار اندازه‌گیری با استفاده از آزمون آلفای ترتیبی(84/0=α) نیز تایید شد. برای دست‌یابی به هدف بررسی از مدل رگرسیون لاجیت و نرم‌افزار 8Eviews استفاده شد. بنابر نتیجه‌ی تحقیق، تنها 08/28 درصد از پاسخگویان گرایش به مشاركت در تامین هزینه خدمات آموزش ترویج كشاورزی داشتند. برآورد رگرسیون نیز نشان‌داد كه عامل‌های سطح تحصیلات كشاورزان، دارا بودن درآمد غیر كشاورزی، سطح زیركشت گندم، پیشینه‌ی كشت گندم، رضایت از خدمات ترویجی و گرایش به استفاده از خدمات ترویجی بر احتمال گرایش گندم‌كاران استان ایلام به مشاركت در تامین هزینه‌های خدمات ترویجی دریافتی تاثیر‌گذار هستند. به‌جز عامل دارا بودن درآمد غیر كشاورزی دیگر عامل‌ها بر احتمال گرایش گندم‌كاران به مشاركت در تامین‌ هزینه‌ها اثر مثبت داشتند.

To encourage farmers contribution in extension training expenses requires special treatment. This article dealing with factors affecting wheat farmers willing to pay for agriculture extension services in Ilam Province. The statistical population consisted of 57,262 wheat farmers, out of which 381 farmers were selected as research sample through stratified random sampling method according to the Morgan table. Data collection tool was a researcher-designed questionnaire. Face and content validity of the questionnaire were confirmed by a panel of agriculture extension and education experts at Ilam Islamic Azad University. The construct validity was also confirmed by two-criterion convergent validity (AVE=0.79, CR = 0.85). Reliability of the questionnaire was estimated by ordinal alpha coefficient (α=0.84). Logistic regression model applied through Eviews8 software. It was found that, only 28.08% of respondents expressed their willingness to pay for agriculture extension services. According to the regression estimation, factors influencing wheat growers’ willingness to pay for agriculture extension services in Ilam, included farmers’ educational background, income from non-agricultural sources, wheat cultivation area, experience in wheat growing, satisfaction with extension services, and willingness to use extension services. Except the factor ‘having income from non-agricultural sources, all other factors had positive impact on wheat growers’ willingness.