استفاده تلفيقي از مدلهاي AHP و TOPSIS در مكان‌يابي محل دفن بهداشتي پسماندهاي شهري (مطالعه موردي: شهرلالي)

Application of AHP and TOPSIS Models for Site Selection of Municipal Solid Waste Landfill (Case Study: Lali City)

مقدمه: انتخاب محل دفن مناسب براي دفع پسماندهاي جامد شهري، يكي از پيچيده‌ترين و دشوارترين موارد در مديريت پسماندها بشمار ميرود زيرا بايد عوامل و معيارهاي متعدد زيست محيطي، فني و اقتصادي و اجتماعي و فرهنگي، همزمان مورد توجه و بررسي قرار گيرد. هدف از انجام اين مطالعه، انتخاب محل دفن مناسب براي پسماندهاي شهري شهر لالي مي‌باشد. روش بررسي: در اين تحقيق، براي انتخاب محل دفن بهداشتي از سامانه اطلاعات جغرافيايي و از مدلهاي AHP وTOPSIS  استفاده شد. با در نظر گرفتن 11 معيار و با استفاده از مدلAHP ، 6 ناحيه جهت دفن بهداشتي پسماندها شناسايي شده و سپس اين مناطق با استفاده از روش  TOPSIS و با استفاده از 8 معيار جديد كه بر اساس مطالعه پروژه‌هاي مشابه و بازديد ميداني و صحبت با كارشناسان مربوطه تعيين شدند به ترتيب اولويت رتبه بندي شده و در نهايت محل مناسب براي دفن بهداشتي شناسايي گرديد. يافته‌ها: با عنايت به اينكه در اين پژوهش از تكنيك AHP، جهت وزن دهي و از مدل TOPSIS كه يكي از روش‌هاي تصميم گيري چندمعياره مي‌باشد، به منظور رتبه بندي گزينه‌ها استفاده گرديد، در نهايت گزينه شماره 4 (واقع در اراضي ملي روستاي خواجه آباد) در رتبه اول قرار گرفت و به عنوان محل دفن پيشنهادي پسماندهاي شهر لالي معرفي شد. نتيجه‌گيري: استفاده تركيبي از مدلهاي AHP و TOPSIS مي‌تواند به عنوان يك روش مناسب براي شناسايي محلهاي دفن بهداشتي در كشورمان مورد توجه قرار بگيرد.

Introduction: Selecting an appropriate landfill site is regarded as one of the most complicated and most difficult stages in the solid waste management, since a great number of environmental, technical, economical, social, and cultural factors should be taken into consideration simultaneously. Therefore, this study aimed to select a suitable landfill site for Municipal Solid Waste (MSW) of Lali city.  Methods: AHP and TOPSIS models as well as Geographic Information Systems (GIS) were used in regard with selecting a landfill site. Six regions were identified as landfills taking 11 criteria into account in AHP model. Then, TOPSIS model was utilized in order to rank the landfills based on their priority. The best landfill site option was selected with considering 8 new criteria which were determined from similar studies, field visits and experts’ ideas. Results: Since AHP was used for weighting and TOPSIS (a multicriteria decision making method) was applied for ranking the selected options. Finally, option 4 (located in Khaje Abad village) could obtain the first rank and was introduced as the MSW landfill site of Lali city. Conclusion: The study findings revealed that consolidated use of AHP model and TOPSIS model could be perceived as an appropriate method in order to identify the MSW landfill site.