بررسي نقاط حادثه خيز جاده اي و ارتباط آن با متغيرهاي محيطي و دموگرافيك با استفاده از روشHot Zone در محور يزد-كرمان

Survey on Hazardous Road Locations and the Relation with Environmental/Demographic Variables Using Hot Zone Method in Yazd-Kerman Highway

مقدمه: امروزه در كشورهاي مختلف با اجراي مدلهاي متفاوت در نرم افزار سيستم اطلاعات جغرافيايي، سعي در شناسايي مكانهاي خطرناك شبكه هاي راه مي كنند، هدف ما نيز شناسايي موقعيت هاي خطرناك بر روي قسمتي از بزرگراه يزد كرمان به طول 212 كيلومتر در حوزه ي استحفاظي استان يزد، با استفاده از روش Hot Zone در نرم افزار GIS و ارتباط آن با متغييرهاي محيطي و دموگرافيك بوده است. روش بررسي:با استفاده از روش Hot Zone بر اساس آستانه هاي تكرار تصادفات و شدت تصادفات در هر يك كيلومتر از جاده به عنوان يك واحد فضايي پايه(BSU)،مكانهاي خطرناك بزرگراه كه در 2 تعريف Hot Zone،Yellow Zone (HY Zones) گنجانده شده اند به تفكيك دو مسير رفت و برگشت شناسايي شدند. سپس متغييرهاي ساعت تصادفات، شرايط جوي، نوع وسيله ي نقليه، علت تصادفات، سن و جنس و وضعيت سلامت رانندگان مورد بررسي قرار گرفتند. يافته ها: بر اساس نتايج بدست آمده 17% از كل مسير 212 كيلومتري بزرگراه مورد مطالعه به عنوان موقعيتهاي خطرناك شناسايي شدند. بيشترين تصادفات (34%) در نقاط حادثه خيز مربوط به رانندگان گروه سني 4031 سال مي باشد. بر اساس آزمون TTest، ميانگين ساعت وقوع تصادفات در دو مسير با يكديگر معني دار شدند (p<0/05). وسايل نقليه از نوع سواري، تريلي و كاميون در وقوع اين تصادفات در هر دو مسير، به ترتيب بالاترين درصد فراواني را به خود اختصاص دادند و بيشترين علت تصادفات، عدم توجه به جلو و عدم كنترل وسيله نقليه مي باشد. همچنين بيشترين تصادفات در شرايط آب و هوايي آفتابي اتفاق افتاده اند. نتيجه گيري:با توجه به اينكه تعداد موقعيتهاي خطرناك در نزديك خروجي و ورودي به شهر، جاده هاي فرعي وارد شده و جدا شده از بزرگراه و تقاطع ها بيشتر مي شود، به نظر مي رسد توجه به اصول طراحي مناسب در شكل هندسي جاده باعث كاهش چشمگير تصادفات در اين مكانها شود. همچنين طراحي مناسب جاده نقش موثري در كاهش تاثير عوامل محيطي چون شرايط جوي، ساعات وقوع تصادفات و حتي نوع وسيله نقليه در رخداد تصادفات خواهند داشت.ضمناًتوجه به آموزش رانندگان علي الخصوص گروه سني 40-21 سال، كمك شاياني در به حداقل رساندن نقش عوامل انساني در بروز تصادفات و صيانت از نيروي كار خواهد داشت.

Introduction: Nowadays, there are many efforts in different countries to identify hazardous road locations through different models in Geographic Information System (GIS) software. Our goal was to identify hazardous locations on a part of YazdKerman highway located in Yazd province. It was by using hot zone method in GIS, and the relationship between these locations and environmental and demographic variables was assessed. Methods: By using hot zone method, each road (YazdKerman KermanYazd path) was divided into segments named Basic Spatial Units (BSUs). A BSU was defined as 1 Kilometer. For each BSU, variables such as number, time and cause of crashes, vehicle type, weather, age, sex and status of drivers were collected. The hazardous locations were classified in two definition groups as Hot Zones and Yellow Zones. Results: According to results, 17% of total 212kilometer road was identified as hazardous locations. The most drivers engaged in crashes in these locations (34%) were in age group of 3140. Motorcars, trailers and trucks had the most crashes, respectively. The most frequently cause of crashes was nonattendance to front and miss control of vehicle. The most number of crashes were taken place in the sunny climate. Conclusion: Considering that hazardous locations increase near entrances, exits and junctions, it seems that paying attention to road design principles may cause a great reduction in the crash rate. A safe design also can reduce the effect of environmental factors such as weather, time and even vehicle type. Furthermore a good training program, especially for age 2140, may have a great role in minimize the human errors in crash occurrence.