كارآيي آموزش بر اساس مدل اعتقاد بهداشتي بر رفتارهاي پيشگيري كننده از مواجهه با آفت كش در كشاورزان

Effectiveness of Education based on Health Belief Model (HBM) on Preventive Behaviors of Pesticide Exposure in Agricultural Worker

مقدمه:استفاده غيراصولي از آفت كش،مي تواند منجر به بروزمشكلات متعددي در كشاورزان بويژه در كشورهاي در حال توسعه از جمله ايران شود. با توجه به ماهيت زيست كشي، تأثيرات منفي آفت كش غير قابل اجتناب بوده ويكي ازمهمترين روش پيشگيري از عوارض آن، افزايش آگاهي مي باشد.اين مطالعه با هدف بررسي كارآيي مدل اعتقاد بهداشتي در ارتقاء رفتارهاي پيشگيري كننده از مواجهه با آفت كش انجام گرديد. روش بررسي:در يك مطالعه مداخله اي،شهرستان انار به دو منطقه غيرمداخله(دهستان بياض) و منطقه مداخله (دهستان امين شهر) تقسيم شده، و تعداد 128 نفراز كارگران (54 نفر درگروه مداخله و54نفردرگروه غير مداخله به روش تصادفي انتخاب شدند.گروه مداخله در دو جلسه آموزش بر مبناي مدل اعتقاد بهداشتي شركت كردند. اطلاعات از طريق تكميل پرسشنامه طي مصاحبه مستقيم و در دو نوبت، قبل و دو ماه بعد از آموزش جمع آوري گرديد. روايي و پايايي سازه هاي پرسشنامه با مطالعه مقدماتي به اثبات رسيد.سپس داده ها با استفاده از نرم افزار 18 SPSS مورد تجزيه و تحليل قرار گرفت. يافته ها: دوگروه از نظر مشخصات فردي تفاوت معني داري نداشتند. بعد از آموزش، درگروه مداخله افزايش معني داري در ميانگين نمرات آگاهي (0/002=P) و ميانگين نمرات حساسيت، شدت، منافع، خودكارآمدي، راهنما براي عمل درك شده(0/000=P)مشاهده گرديد. نمره ميانگين موانع درك شده (0/004=P)كاهش وميانگين نمره رفتارهاي پيشگيري كننده افزايش معني دار يافت(0/000=P). نتيجه گيري:با توجه به نتايج مطالعه و كارآيي مدل اعتقاد بهداشتي بررفتارهاي پيشگيري كننده ازمواجهه باآفت كش دركشاورزان،تدوين و اجراي برنامه استراتژي جامع جهت ارتقاء رفتارهاي ايمن ضروري است.

Introduction: There have been various problems toward farmers health associated with unscientific use of pesticide in developing countries including Iran. Considering of the nature of biocides, negative impacts of pesticides are inevitable, therefore the promotion of awareness of workers for prevention of diseases is important. The purpose of this study was to assess the effectiveness of HBM in promoting Preventive behaviors of pesticide exposure. Methods: In this study, as an interventional research, two groups128 workers (54 intervention and 54 control groups) were randomly selected from Baiaz (control region) and Aminshahr (intervention region). The intervention group was participated in two health education sessions based on components of health belief model. Data was collected before training and 2months after training by interview using a questionnaire. The validity and reliability of different parts of questionnaire were proved during the pilot study. Data was analyzed using SPSS18 software. Results: The comparisons of the demographic characteristics between the intervention and control groups were not significantly different. The results of this study showed a significant increase in the mean scores of knowledge (P=0.002) and HBM components (P=0.000), and also the mean score of Preventive behaviors increased after intervention (P=0.000). Conclusion: The results of this study indicated that the HBM model confirmed the efficiency of HBM in adopting Preventive behaviors of pesticide exposure affective and the comprehensive intervention strategy is necessary for promotion of safe behaviors exposure.