جدا سازي اثرات تغيير پذيري اقليمي و فعاليت هاي انساني بر رواناب حوضه آبخيز بختگان

اكوسيستم هاي مناطق خشك و نيمه خشك حساسيت بسيار زيادي در برابر تغييرات دارند. نوسانات در متغيرهاي اقليمي و افزايش فعاليت هاي انساني دگرگوني در فرايندهاي هيدرولوژيكي اين اكوسيستم ها و به تبع آن تخريب ساختار آن ها را به دنبال دارد. در اين پژوهش به منظور ارزيابي كمي تاثيرات تغيير پذيري اقليمي و فعاليت هاي انساني بر فرايندهاي هيدرولوژيكي حوضه آبخيز بختگان، داده هاي هيدرو ـ اقليمي اين حوضه در دوره آماري 1351 ـ 1391 تجزيه و تحليل شد. تركيب آزمون هاي آماري در تحليل روند و تعيين نقاط تغيير آشكار ساختند كه رواناب حوضه در 40 سال گذشته كاهش معنا داري داشته است. نقطه تغيير رخ داده در رواناب در سال 1378؛ رواناب سالانه اين حوضه را به دو دوره تقسيم كرد. دوره 1351 ـ 1378 به منزله دوره پايه براي واسنجي و اعتبارسنجي و دوره 1379 ـ 1391 دوره اي كه تاثيرات فعاليت هاي انساني بر رواناب مشهود بوده است، به منظور پردازش مدل استفاده شد. سپس روش تحليل حساسيت هيدرولوژيك رويكردي بود كه بر اساس بارش و تبخير تعرق پتانسيل، تاثيرات تغييرپذيري اقليمي و فعاليت هاي انساني روي رواناب را ارزيابي كرد. با توجه به تحليل هاي انجام شده سهم تغيير پذيري اقليمي در كاهش رواناب حوضه آبخيز بختگان 45/62 درصد و سهم فعاليت هاي انساني 55/37 درصد برآورد شد. اين نتايج مي تواند به منظور تهيه منبعي براي ارزيابي و مديريت منابع آب و حفظ يكپارچگي اكوسيستم منطقه اي بسيار مفيد باشد.