مقايسه روش هاي زمين آمار به منظور تعيين بهترين روش درون يابي داده هاي زيست اقليمي در مدل سازي پراكنش گونه هاي جانوري در مركز ايران

شاخص هاي زيست اقليمي كه شامل روندهاي سالانه، رژيم و حدود آستانه يا فاكتورهاي محدود كننده محيط زيستي مي باشند، از مهم-ترين متغيرهاي مستقل در مدل هاي پراكنش توزيع گونه ها به شمار مي روند. از آنجا كه در اكوسيستم هاي خشك مركز كشور، آب و دما، عوامل كنترل كننده فعاليت هاي زيستي است، بنابراين نقشه سازي عوامل اقليمي در مدل هاي پراكنش گونه ها ضروري به نظر مي رسد. در اين مطالعه ابتدا نحوه استخراج 20 متغير مهم زيست اقليمي از داده هاي اقليمي بيان شده و سپس روش وزني معكوس فاصله، سه روش كريجينگ (كريجينگ معمولي، كريجينگ با روند خارجي، كوكريجينگ) و پنج روش توابع شعاع محور با يكديگر مقايسه شدند. داده-هاي نرمال اقليمي (2010-1950) در 26 ايستگاه سيوپتيك در مركز كشور براي استخراج داده هاي زيست اقليمي مورد استفاده قرار گرفت. بررسي هم بستگي مكاني، ناهمسان گردي و روند داده ها با استفاده از سه مدل نيم تغييرنماي كروي، نمايي و گوسي انجام شد و بهترين مدل با استفاده از روش ارزيابي متقاطع انتخاب شد. انتخاب مدل بهينه براي درون يابي متغيرهاي زيست اقليمي بر اساس محاسبه ريشه ميانگين مربعات خطا و ميانگين خطاي اريب انجام گرفت. نتايج تحليل نيم تغييرنما، مدل نمايي را بهترين مدل رياضي برازش نيم تغييرنماي تجربي معرفي كرد. هم چنين مقايسه روش هاي مختلف نشان داد كه بهترين روش براي درون يابي متغير متوسط دماي سالانه روش كوكريجينگ و براي بارندگي سالانه IDW است. نتايج اين مطالعه نشان داد كه استفاده از متغير ارتفاع به عنوان متغير كمكي نقش مهمي در بهينه كردن روش هاي درون يابي داده هاي اقليمي و زيست اقليمي دارد.