معرفي مدلي ساختاري- احتمالاتي براي تبديل حرف به واج در متون فارسي

در نظام­هاي نوشتاري، رابطه يك-­به­-يك ميان واج­ها و نگاره­ها همواره برقرار نيست. از آنجايي­كه در نظام نوشتاري فارسي واكه­هاي كوتاه اغلب فاقد صورت نوشتاري هستند، تعداد حالت­هاي ممكن خواندن كلمات خارج از واژگان افزايش مي­يابد و به اين ترتيب عمق خط فارسي زياد در نظر گرفته مي­شود. اما عليرغم وجود چنين ويژگي­هايي در خط فارسي، فارسي­زبانان هنگام خواندن كلمات فارسي موجود در واژگان ذهني خود و كلماتي كه براي اولين بار با آن­ها در متون گوناگون مواجه مي­شوند، قادرند رشته حروف را تبديل به واج كنند. اين پژوهش نشان مي­دهد فارسي­زبانان با استفاده از روشي ساختاري-احتمالاتي، هنگام خواندن، رشته حروف را به رشته واج­ها تبديل مي­كنند. منظور از بخش ساختاري روش، استفاده فارسي­زبانان از اطلاعات زباني از قبيل: ساختواژه فارسي، قواعد واژ­واجي فارسي و آشنايي با صورت نوشتاري و تلفظ كلماتي است كه با الگوهاي ساختواژي عربي مطابقت دارند. منظور از بخش احتمالاتي، در نظر گرفتن احتمال وقوع واكه­هاي كوتاه با توجه به بافت نوشتاري است كه اين واقعيت مي­تواند فارغ از اطلاعات زباني فارسي­زبانان صورت ­پذيرد. در تحقيق حاضر مدلي ساختاري-احتمالاتي معرفي و عملكرد آن با نرم­افزارهاي تبديل حرف به واج فارسي مقايسه شده است. به طور كلي اين نتيجه به دست آمد كه عملكرد مدل ساختاري-احتمالاتي پژوهش براي ارائه برونداد واجي كلمات خارج از واژگان، در مقايسه با نرم­افزارهاي تبديل حرف به واج فارسي بهتر و به تلفظ فارسي­زبانان نزديك­تر است.