مطالعه شاخص‌هاي اكولوژيكي گندم در زيست بوم زراعي

به منظور بررسی اثر تراكم بوته و جهت كاشت بر دریافت و استفاده از تشعشع نور خورشید در دو ژنوتیپ گندم آزمایشی در سال زراعی 91-1390 در مزرعه تحقیقاتی دانشكده كشاورزی دانشگاه گنبد كاووس انجام شد. این آزمایش به‌صورت فاكتوریل در قالب طرح بلوك‌های كامل تصادفی با سه تكرار اجرا شد. عامل‌های مورد مطالعه شامل جهت كاشت (شمالی- جنوبی، شرقی- غربی، شمال‌شرقی- جنوب‌غربی و شمال‌غربی- جنوب‌شرقی)، تراكم‌ بوته (250 (كم)، 300 (متوسط) و 350 (زیاد) بوته در متر مربع) و دو ژنوتیپ گندم (رقم كوهدشت و لاین 17) بودند. نتایج به‎دست آمده از تجزیه واریانس داده‎ها نشان داد كه تمام شاخص‌های اكولوژیكی مورد بررسی (شاخص سطح برگ، ماده خشك تجمعی ضریب خاموشی و كارآیی مصرف نور) تحت تأثیر اثر متقابل تراكم بوته و جهت كاشت قرار گرفتند؛ این در حالی است كه بین این دو ژنوتیپ تفاوت معنی‌داری مشاهده نشد. با افزایش تراكم شاخص سطح برگ (LAI) و حداكثر تجمع ماده خشك، افزایش پیدا كرد به‌گونه‌ای‌كه تراكم زیاد در جهت كاشت شرقی- غربی بیشترین شاخص سطح برگ (8/33) و ماده خشك تجمعی (2294±357/3 گرم بر مترمربع) را داشتند. ضریب خاموشی در تراكم متوسط و زیاد تحت تأثیر جهت كاشت قرار گرفت و در تراكم كم اختلاف معنی‌داری بین جهت‌های كاشت مشاهده نشد. متوسط ضریب خاموشی در این آزمایش 0/63 محاسبه شد. كارآیی مصرف نور نیز تحت تأثیر اثر متقابل تراكم و جهت كاشت قرار گرفت. با افزایش تراكم كارآیی مصرف نور افزایش یافت. جهت شرقی- غربی و تراكم زیاد بیشترین مقدار را نشان داد.