حقيت خداوند در نظر ابن سينا و تاثير آن بر نظريه وحدت وجود در ملاصدرا

بحث «وحدت وجود» در عرفان و فلسفه اسلامي به عنوان بحثي پرمناقشه شناخته مي شود. اين بحث در حكمت متعاليه كه محل تلاقي جريانات فكري پيش از خود بوده، نيز به گونه اي جلوه گر شده است. يكي از پرسش هاي اساسي مطرح در اين زمينه چگونگي راه يافتن اين بحث به فلسفه اسلامي است؛ پرسشي كه در اين مقاله برآنيم تا پاسخش را در بحثي نزد ابن سينا بيابيم كه مي توان آن را «حقيت خدا» (انتساب حق به خدا) ناميد. چنين به نظر مي رسد كه گرايش هاي قرآني فيلسوفان اسلامي كه بر طرح و بسط اين بحث (حقيت خدا) نزد آن ها اثرگذار بوده، باعث به وجود آمدن بحث تقابل «حق» و «باطل» در فلسفه اسلامي شده است؛ بحثي كه بعدها با عنوان تقابل «وجود» و «عدم» پي گرفته شده است. سرانجام، تقابل حق و باطل در فلسفه اسلامي از نگرشي انحصارگرايانه در انتساب حق، به معناي وجود، به خدا سر درآورده و در پايان به نسخه اي تلطيف شده از نظريه وحدت وجود نزد ملاصدرا ختم شده است.