سياست هويت و جنسيت در ايران معاصر با تاكيد بر اشعار شاملو

Identity Politics and Gender Issues in Contemporary Iran with emphasis on the Poetry of Ahmad Shamlou

سياست هويت امروزه به يكي از مهم ترين ابزارهاي تحليلي متفكران علوم اجتماعي تبديل شده و معطوف به ايستارهاي سياسي و علايق گروههاي اجتماع ياي است كه عمدتاً بر پايه جنسيت، نژاد، قوميت و يا مذهب شكل گرفته اند. نگرش به جنسيت زن يكي از مهمترين طيف هاي قابل بررسي است. اين تحولِ شناختي، منبعث از تغييرات بنيادين اجتماعي است و فهم آن متضمن بررسي سويه هاي روش شناختي آن در ادبيات سياسي است. سوال اصلي پژوهش حاضر آن است كه تغيير مفهوم جنسيت در ادبيات سياسي ايران چه تاثيري بر شكل گيري سياست هويت در ايران داشته است. براي پاسخ به اين سوال، مقاله حاضر مي كوشد با تمركز بر مطالعات گفتماني، به ويژه تحليل گفتمان انتقادي، و كاربست مدل فركلاف بر اشعار شاملو به شكل گيري اين سياست هويت بپردازد. فرضيه اين است كه از عصر مشروطه به بعد جامعه ايران به تدريج به سوي درك جديدي از مفهوم جنسيت حركت كرده كه همين امر موجب مفصل بندي جديدي از سياست هويت در ايران شده است. جلوه گاه اصلي اين سياست را بايد در ادبيات، به ويژه، ادبيات سياسي جست كه به واسطه فقدان نهادهاي مدني در ايران همواره محمل انديشه ورزي بوده است. كليدواژه ها: قدرت، ايديولوژي، جنسيت، سياست هويت، زن، تحليل گفتمان.

Today, identity politics is one of the most important analytic tools of social scientists. With this approach, they focus on political attitudes and interests of social groups who are mainly concerned with gender, race, ethnicity or religion. Attitude towards the female sexuality is one of the most important spectrums in their study. The epistemological development is rooted in the fundamental social changes and its understanding requires a careful study of some aspects in contemporary political literature of Iran. The main question of this study is the focus on gender in the contemporary political literature that may lead to the realm of identity politics in Iran. Any focus on identity and gender discourses will involve a critical analysis and application of the Fairclough’s model on Shamlou’s poems. Thus, a social scientist may tend to answer the questions of identity politics and gender issues. Our hypothesis is that Iranian society has gradually moved towards a new understanding of the concept of gender since the Constitutional Movement and it has helped the articulation of identity politics in Iran. The main manifestation of this politics should be sought in political literature which has always been an area for thinking due to the lack of civil society in the body polity of Iran. Keywords: power, ideology, gender, identity politics, discourse analysis.