تعيين طول دوره رويش بالقوه در برخي از نواحي شمال غرب كشور

Determination of potential frost free season in some regions of North West

تاريخ هاي آغاز و خاتمه يخبندان بر مبناي دماي كمينه ديدباني شده در پناهگاه هواشناسي (دماهاي كمينه كمتر يا مساوي صفر درجه) براي 20 ايستگاه همديدي (سينوپتيك) در برخي از نواحي استان­هاي زنجان، قزوين، تهران، قم، آذربايجان غربي و شرقي در دوره مشترك 13 ساله تعيين و يخبندان هاي فرارفتي با بررسي مقادير فراسنج­هاي جوي در ساعات ديدباني و در برخي با كمك نقشه هاي همديدي از يخبندان هاي تابشي تفكيك شده­اند. در اين بررسي درصد رخداد اولين يخبندان هاي پائيزه و آخرين يخبندان هاي بهاره برحسب نوع يخبندان در دوره مشترك تعيين شده است. طول فصل رشد بالقوه كه به صورت مدت زمان بين آخرين يخبندان فرارفتي بهاره و اولين يخبندان فرارفتي پاييزه تعريف مي شود (طول دوره رويش فرارفتي)، محاسبه و نشان داده شد كه در مقايسه با فصل رشدي كه با محاسبه فاصله زماني از آخرين رخداد دماي صفر درجه سلسيوس يا كمتر در بهار تا اولين رخداد دماي صفر يا  كمتر در پاييز (طول دوره رويش تابشي فرارفتي) تعيين مي شود، طولاني تر است كه اين مقدار از 65 روز در سراب تا 5 روز در تبريز تغيير مي‌كند. با توجه به نتايج به دست آمده و بررسي موقعيت مكاني و نوع محصولات زير كشت، برآورد قابليت اجراي عمليات محافظت از يخبندان براي محصولات كشاورزي در مناطق  مورد مطالعه و رسيدن به فصل رشد بالقوه، امكان پذير مي­شود.

Dates of start and end of frost based on minimum shelter temperature equal or less than 0°C were determined for 20 synoptic stations at some areas in Tehran, Zanjan, Ghazvin, Ghom, Azarbaijan gharbi and Azarbaijan sharghi provinces, on the period of 19862000 years record. The cause of frosts was determined by study of weather parameter values at observation hours and in some cases by the aid of synoptic maps. Distribution percent of last spring and first fall frosts in both types were calculated. The "potential growing season" defined as the interval between last spring and first fall advection frosts, is found to be from 65 days in Sarab to 5 days in Tabriz longer than the "growing season" defined by the interval from last spring to first fall occurrences of minimum shelter temperature of 0°C or below. By regarding to the results of this study along with local situation and type of crops, it is possible to estimate the usefulness frost protection operations methods to meet the potential frost free season in the study regions.