اثر شدت‌هاي مختلف چراي دام برخصوصيات فيزيكي و شيميايي خاك در مراتع جنوب شرقي سبلان

Effects of different grazing intensities on some soil physical and chemical properties in southeastern rangelands of Sabalan mountain

تغييرپذيري خواص فيزيكي و شيميايي خاك بر اثر شدت هاي مختلف چراي دام مي تواند در مديريت و حفظ خاك و پوشش گياهي مراتع مورد توجه قرار گيرد. اين پژوهش با هدف بررسي اثرپذيري عوامل فيزيكي و شيميايي خاك از شدت هاي مختلف چراي دام در سه روستا معرف با شدت هاي مختلف چراي دام انجام شد. در هر منطقه، نمونه برداري از خاك درون پلات هاي يك مترمربعي كه به صورت تصادفي سيستماتيك در طول ترانسكت هاي 600 متري مستقر شدند، انجام شد. به منظور اندازه گيري خواص فيزيكي و شيميايي خاك، در هر منطقه 6 نمونه خاك مركب و 18 نمونه خاك دست نخورده با استفاده از استوانه فلزي از عمق 150 و 3015 سانتي متري شامل سه نمونه خاك مركب در هر عمق تهيه گرديد. نتايج نشان داد كه از بين خصوصيات خاك مورد بررسي، خواص فيزيكي خاك (درصد رطوبت، تخلخل، وزن مخصوص ظاهري، بافت، ميانگين قطر وزني خاكدانه ها) بيشتر تحت تأثير چرا قرار گرفتند. با افزايش شدت چرا، ميانگين قطر وزني خاكدانه ها، درصد رطوبت، تخلخل، وزن مخصوص ظاهري، درصد ماده آلي، نيتروژن، فسفر، پتاسيم، اسيديته و هدايت الكتريكي تحت تأثير قرار گرفته و با تداوم چراي شديد، توزيع مناسب اندازه ذرات در خاك كاهش يافت. با توجه به نتايج اين تحقيق مي توان چنين نتيجه گيري كرد كه افزايش شدت چراي دام در مناطق معرف منجر به تخريب ساختمان خاك و باعث به هم خوردگي در ويژگي هاي فيزيكي آن گرديد. براي مديريت زيست بوم هاي مرتعي در اين مناطق نياز به اقدامات عملي در جهت كنترل شدت چرا مي باشد.

Evaluating the effects of different grazing intensities on soil physical and chemical properties is required to achieve appropriate management plans. This study was conducted in three rural areas in Sabalan mountain rangelands. A random systematic sampling method was used to collect soil samples along 600 meters transects. Six composite and 18 intact soil samples were collected using soil sampling cylinders within two depths including 015 and 1530 cm from soil surface. According to the results, soil humidity percent, porosity, particle density, texture, and mean weight diameter were among soil physical charatersitics that were significantly affected by grazing in the study area. Soil organic matter, nitrogen, phosphorus, potassium, pH and EC were also affected by severe grazing pressure. Continuing heavy grazing leads to destruction of soil structure, hence controling grazing intensity is very important to avoid irreversible and inappropriate changes in soil characteristics.