حادثه منا و قضا و قدر الهي (نقد توجيه وهابيت)

(Mina incident and divine decree (a critique on Wahhabis justification

مسئله قضا و قدر، از ديرباز مورد توجه و تأمل انديشمندان مسلمان؛ اعم از اهل سنت و شيعه بوده است. متفكران جهان اسلام با الهام از آيات قرآن و احاديث پيامبر‌ (ص) و اهل‌بيت: ، رابطه خالقيت و ربوبيت خداي متعال با نظام هستي و افعال انسان را به گونه‌اي تفسير و تبيين كرده‌اند كه موجب اسناد شرور و نواقص و افعال قبيح به حق تعالي نشود. از نظر آنان، تعلّق علم و مشيت و قضا و قدر الهي به همه مخلوقات و پديدها و از جمله افعال انسان، به هيچ وجه مستلزم نفي اختيار بشر و نظام اسباب و مسببات و نقش فاعل هاي ممكن نيست؛ بلكه به اعتقاد آنان، قدرت و اختيار انسان در طول فاعليت و مشيت و قضا و قدر الهي است. با مراجعه به ديدگاه وهابيت در باب قضا و قدر، معلوم مي‌شود كه آنان نيز با پذيرش عموميت قضا و قدر الهي و تأكيد وجوب ايمان به آن، قضا و قدر الهي را منافي اختيار انسان نمي‌دانند و با توجه به اين ديدگاه و مبنا، معلوم نيست چرا در حادثة منا مي خواهند با تمسك به قضا و قدر، از خود سلب قدرت و اختيار و مسئوليت كنند.

divine fore-ordainment and Predestination (Qadha and Qadar) is one of the most basic and profound issues that attracted the attention of various Islamic scholars, whether Sunni or Shia. Islamic thinkers and scholars inspired by the Quran and the traditions of Prophet Mohammads (PBUH) and directed by Imams (s), explained and interpreted the relationship between creativity and lordship of God with the universe and human actions so that the evil and defects and obscene acts do not ascribe to God. In their view, belonging knowledge and providence, and destiny of God to all creatures and creation including human actions, by no means requires negate of human free will, and cause and effect system, and the role of the potential agent rather according to them, the power and free will of man is upon Gods work and His providence and destiny. Referring to the Wahhabi view of fate and predestination, it turns out by accepting popularized divine fate and emphasis on the necessity of faith they also consider predestination incompatible with human freedom. According to this view, it is unclear why they disclaim the authority and responsibility in the Mina incident based on appealing to predestination.