تأثير هگزاكونازول بر خصوصيات كمي و كيفي دو رقم سويا در شرايط تنش كم‌آبي

Effects of Hexaconazole on Quantitative and Qualitative Characteristics of Two Soybean Cultivars under Water Deficit Stress Conditions

به منظور بررسي تأثير مصرف هگزاكونازول بر صفات كمي و كيفي دو رقم سويا در شرايط تنش كم‌آبي، آزمايشي به‌صورت فاكتوريل در قالب طرح پايه بلوك‌هاي كامل تصادفي در سال زراعي 90 - 1389 در مزرعه تحقيقاتي دانشكده كشاورزي دانشگاه تربيت مدرس به اجرا درآمد. عوامل مورد بررسي در اين پژوهش شامل ارقام سويا (L17 و كلارك63)، غلظت هگزاكونازول (صفر و 35 ميلي‌گرم در ليتر) و سطوح آبياري (آبياري مطلوب و تنش كم‌آبي در سطح 60 درصد تخليه رطوبت قابل دسترس) بود. محتواي كلروفيل، نسبت Fv/Fm، عملكرد دانه، اجزاي عملكرد، عملكرد بيولوژيك، شاخص برداشت، درصد پروتئين و روغن دانه بررسي شد. نتايج نشان داد كه اكثر صفات تحت تأثير تيمارهاي آبياري و هگزاكونازول قرار گرفتند و ارقام مورد بررسي نيز واكنش متفاوتي نسبت به تيمارهاي آزمايش نشان دادند. كاربرد هگزاكونازول در هر دو سطح تيمار آبي و در هر دو رقم سبب افزايش عملكرد دانه گرديد اما در شرايط تنش، ميزان افزايش عملكرد دانه ناشي از كاربرد هگزاكونازول در رقم L17 (35/99 درصد) نسبت به كلارك63 (14/53درصد) در مقايسه با عدم كاربرد اين تركيب، بيشتر بود. از بين اجزاي عملكرد تعداد غلاف در بوته بيشترين سهم را در تنظيم عملكرد دانه داشت. درصد پروتئين دانه در رقم كلارك63 در شرايط تنش كم‌آبي در پاسخ به تيمار هگزاكونازول 6/14 درصد افزايش يافت اما در رقم L17 تحت‌تأثير اين تيمار قرار نگرفت. درصد روغن تحت‌تأثير هيچ يك از تيمارهاي آزمايش قرار نگرفت. در مجموع در هر دو رقم كاربرد هگزاكونازول سبب تخفيف اثرات تنش كم‌آبي گرديد و ارقام مورد بررسي عكس‌العمل متفاوتي نسبت به اين تركيب داشتند و در شرايط تنش عملكرد دانه رقم L17 عكس‌العمل مطلوب‌تري به هگزاكونازول داشت ضمن اين‌كه اين تركيب سبب بهبود كيفيت دانه رقم كلارك63 گرديد.

In order to investigate the effect of Hexaconazole (HEX) on quantitative and qualitative characteristics of two soybean (Glycine max L.) cultivars under water deficit stress, an experiment was conducted in the Faculty of Agriculture of Tarbiat Modares University in the year 20102011 as a factorial experiment in randomized complete block design arrangement. Factors examined in this study were soybean cultivars (L17 and Clark63), HEX concentration (0 and 35 mg/L) and water deficit stress levels (optimum irrigation and water deficit stress based on depletion of 60% of available soil moisture). Chlorophyll content, Fv/Fm, seed yield, yield components, biological yield, harvest index, protein and oil percentage of seeds were investigated. Results showed that water deficit stress and HEX application had significant effect on the most of traits and the cultivars showed different responses to the treatments. In both water treatments, HEX increased the yield of both cultivars but under water deficit stress increase in seed yield of L17 (35.99%) was higher than Clark63 (14.53%) in comparison with non HEX application. Among the effective factors on seed yield, number of pods per plant had the highest share in the seed yield. Under water deficit condition, seed protein percent of Clark63 increased (6.14%) in response to HEX treatment but in L17 the content of protein was not affected by HEX. Oil percentage of seeds was not affected by any of the treatments. In both cultivars, HEX increased resistance to water deficit stress and the cultivars showed different responses to HEX treatment and under water deficit the yield response of L17 to HEX was more notable, although this combination improved the grain quality of clark63.