ارزيابي ويژگي هاي زراعي و پايداري عملكرد دانه لاين هاي اميدبخش در استان گيلان

Evaluation of Agronomic Characteristics and Grain Yield Stability of Promising Lines of Rice in Guilan Province

اين مطالعه به منظور ارزيابي خصوصيات كمي، كيفي و پايداري عملكرد دانه 10 لاين اميدبخش برنج به همراه رقم خزر به عنوان شاهد در سه منطقه از استان گيلان (رشت، رودسر و تالش) طي سه سال انجام شد. نوع طرح آزمايشي مورد استفاده بلوك هاي كامل تصادفي با 3 تكرار بود. در اين بررسي، خصوصياتي شامل عملكرد دانه، ارتفاع بوته، تعداد پنجه، طول خوشه، تعداد دانه پُر در خوشه، وزن هزار دانه، طول دانه، عرض دانه، شكل دانه، روز تا پنجاه درصد گل دهي، روز تا رسيدن كامل، ميزان آميلوز، درجه حرارت ژلاتيني شدن و قوام ژل اندازه گيري شدند. تجزيه واريانس ساده و مركب بر روي داده هاي عملكرد دانه انجام شد. تجزيه واريانس ساده داده ها نشان داد كه ژنوتيپ هاي مورد بررسي از نظر عملكرد دانه در هر سه منطقه رشت، رودسر و تالش در هر سه سال آزمايش داراي اختلاف معني داري بودند. تجزيه واريانس مركب داده ها نيز نشان داد كه ژنوتيپ ها از نظر صفت عملكرد دانه در سال ها و مكان هاي مختلف با يكديگر اختلاف معني داري داشتند. اثر متقابل سال times مكان و هم چنين ژنوتيپ times مكان معني دار نشد، درحالي كه اثر متقابل ژنوتيپ times مكان times سال معني دار بود. تجزيه پايداري به روش لين و بينز انجام شد. نتايج نشان داد لاين هاي شماره 4 ،7 و 8 به دليل داشتن كمترين ضريب تغييرات و ميانگين مربعات درون مكاني به عنوان لاين هاي پايدار شناخته شدند. با توجه به اينكه اصلاح و معرفي ارقام مطلوب يكي از مهم ترين اهداف به نژادي برنج در ايران است، در نتيجه امكان گزينش براي بهبود صفات مذكور به منظور اصلاح براي كيفيت برنج در ژنوتيپ هاي مورد مطالعه وجود دارد.

This study was conducted to evaluate the quantitative and qualitative characteristics and grain yield stability of 10 promising lines of rice, compared to cultivar Khazar as the checking variety, in Rasht, Roudsar and Talesh cities of Guilan province, Iran, in three years. The experiment was conducted using a randomized complete block design with three replications. Characteristics such as grain yield, plant height, tiller number, panicle length, filled grain in panicle, 1000 grain weight, length, and shape of grain, days to 50% flowering and maturity, amylase content, gel consistency and gelatinization temperature were measured. The simple and combined analyses of variance were performed on grain yield data. Simple analysis of variance revealed significant differences within the genotypes. Results of combined analysis of variance indicated that there were significant differences among the grain yield of the genotypes in different years and locations. The interaction effects of location times year and location times genotype werent significant however, the interactions effects of genotype times location times year were significant. Stability analysis was also performed with Lin and Binns method. According to the stability analysis, lines no. 4, 7 and 8 were characterized as stable lines because of having low coefficient of variation and mean square within location. It seems, from our data, that appropriate breeding schemes based on hybridization and selection for these traits may bring about an improvement in cooking quality of rice.