بررسي تطبيقي گناه در قرآن كريم و مثنوي مولوي

Comparative study of Guilt in Holy Quran and Mathnavi

يكي از راهكارهاي شناخت ارزش‌ها و ضدّارزش‌هاي اجتماعي، بررسي آثار ادبي تاثيرگذار در انديشه‌ها و باورهاي نسل‌هاي گوناگون در دوره‌هاي مختلف تاريخي است. «مثنوي معنوي» مولانا حاوي گرايش‌هاي ارزشي و آيينه ارزش‌هاي فرهنگي و اجتماعي روزگار خود است كه هنوز هم تاثيرگذاري ژرف آن بر چشم‌انداز فكري قشرهاي مختلف جامعه آشكار است. «گناه» از ديدگاه مولوي عبارت است از خضوع اراده انساني در برابر شهوات پست نفساني در جايي كه راه براي كار نيك گشوده است. اين پژوهش عمدتاً به‌منظور شناخت ضدّارزش‌هاي اجتماعي برخاسته از قرآن كريم و «مثنوي معنوي» و بررسي كاركرد آن‌ها در جهان اجتماعي‌ امروز است. روش اجراي اين پژوهش، تحليل محتوايي كيفي در آموزه‌هاي انساني و اجتماعي مولوي بوده است. در منظومه فكري مولوي گناه «حرص و طمع» بيش‌تر مورد نقد و نكوهش قرار دارد و آن را مايه رنج و آزار و شقاوت دنيوي و اخروي انسان معرفي نموده است. همان‌گونه كه «نفس امّاره» در جاي جاي قرآن كريم به عنوان عامل بازدارنده تعالي روحاني انسان معرفي شده است.

One of the solutions to recognize the social values and anti-values is to study the effective literary works on thoughts and different generations’ beliefs in different eras. Molana’s Mathnavi contains valuable tendencies and is the mirror of cultural and social values which its effect on different levels of the society is obvious and concrete. Guilt is to obey humanistic superego for concupiscence. The present paper is to know the social values and the anti-values by Quran and Molana’s Mathnavi and their application in today’s lives. The method is qualitative content analysis in people’s learnings and society. From Molana’s point of view “greed and gluttony” has been ignored more than others and is known as human’s persecution and oppression.